راهکار قانونی دادگاه برای مقابله با شکایت‌های اشتباه

تصور کنید هر کسی می‌توانست در هر زمانی به دادگاه مراجعه کرده و به دلایلی واهی دیگران را محکوم کند. در این صورت چه اتفاقی می‌افتاد؟ از یک طرف زمان و هزینه اضافی به مرجع قضایی تحمیل می‌شد و دیگران نیز بدون دلیل در معرض اتهام قرار می‌گرفتند.

از این رو قانونگذار برای آن که از چنین مشکلی جلوگیری کند، قانونی به اسم تامین دعوای واهی را پیش‌بینی کرده است. تامین واهی یا تامین دعوای واهی در واقع نوعی تضمین برای گرفتن هزینه‌هایی است خوانده می‌کند، زمانی که خواهان ادله محکمی ندارد و نمی‌تواند ادعای خود را ثابت نماید.

این هزینه در صندوق دادگاه می‌ماند تا اگر خواهان در دعوا بازنده و محکوم شد، خوانده بتواند هزینه‌هایی انجام شده را وصول نماید. برای آشنایی بیشتر با قرار تامین واهی با ما همراه باشید.

لایحه درخواست تامین واهی چیست؟

در قانون آیین دادرسی مدنی، تامین‌های فراوانی مانند تامین خواسته، تامین دلیل، تامین اتباع بیگانه و غیره وجود دارد.

یکی از این تامین‌ها، تامین دعوای واهی است. گاهی خوانده ادعا می‌کند که خواهان، بدون داشتن دلیل محکمه پسند و یا بدون رعایت تشریفات قانونی، اقدام به طرح دعوا کرده و دعوای او واهی و بی اساس است.

اگر قاضی پرونده با دلایلی که خوانده مطرح می‌کند، موافق باشد، لایحه درخواست تامین واهی را قبول می‌کند. در این صورت خواهان باید تامین دعوی را بپردازد. تا اگر خسارتی به خوانده وارد شد، حق او تضییع نشده و بتواند از محل تامین هزینه‌ها را پرداخت نماید.

بنابراین می‌توان چنین گفت که درخواست تامین دعوای واهی ، حقی است که قانون به خوانده داده تا افرادی که حق اقامه دعوا دارند از آن سوء استفاده نکنند. این حق باعث می‌شود تا ضرری به خوانده وارد نشود.

زمانی که خواهان دعوایی را مطرح می‌کند که مدارک و ادله قوی برای اثبات آن ندارد، خوانده مجبور می‌شود برای دفاع از خود هزینه‌های زیادی مانند گرفتن وکیل را متحمل شود.

در اینجا قانون درخواست تامین واهی را پیش بینی کرده تا خوانده بتواند هزینه متحمل شده به اشتباه را دریافت کند.

بعد از اینکه خواهان در دادگاه محکوم شد، خوانده می‌تواند لایحه درخواست تامین واهی را به دادگاه ارائه داده و هزینه‌هایی که متحمل شده را از مبلغی که خواهان در صندوق دادگستری گذاشته، دریافت کند.

هدف اصلی از اجرای این قانون، جلوگیری از تشکیل پرونده‌های واهی علیه افراد است.

مستند قانونی درخواست تامین واهی

در ماده ۱۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی آمده است: «در تمامی دعاوی مدنی اعم از دعاوی اصلی یا طاری و درخواست‌های مربوط به امور حسبی به استثنای مواردی که قانون امور حسبی مراجعه به دادگاه را مقرر داشته‌ است، خوانده می‌تواند برای تادیه خسارات ناشی از هزینه دادرسی و حق الوکاله که ممکن است خواهان محکوم شود از دادگاه تقاضای تامین نماید.

در صورتی که دادگاه با توجه به نوع و وضع دعوا و سایر جهات تقاضای وی را موجه بداند، قرار تأمین را صادر می‌نماید و تا وقتی که خواهان تامین را نپرداز، دادرسی متوقف می‌شود و در صورتی که مدت مقرر شده توسط دادگاه برای دادن تامین به اتمام برسد و خواهان تأمین را به صندوق ندهد، دادگاه قرار رد دادخواست به درخواست خوانده خواهان صادر می‌کند.

تبصره – اگر بر دادگاه محرز شود که قصد خوانده از اقامه دعوا تأخیر در انجام تعهد یا اذیت و آزار خواهان و یا غرض ورزی بوده است، دادگاه موظف است در ضمن صدور حکم یا قرار، خواهان را به تأدیه سه برابر هزینه دادرسی به نفع دولت محکوم کند.»

طبق این ماده قانونی، در صورتی که دادگاه لایحه درخواست تامین واهی از سمت خوانده را پذیرفت، باید مبلغی را برای آن تعیین نماید. بر همین اساس تا زمانی که این پول واریز نشده، دادرسی نیز برگزار نمی‌شود.

زمان ارائه لایحه درخواست تامین واهی

خوانده باید لایحه درخواست تامین دعوای واهی را قبل از اولین مرحله رسیدگی به پرونده به دادگاه ارائه دهد. اگر این کار را در هنگام دادرسی یا محکومیت خوانده انجام دهد، دادگاه درخواست وی را رد می‌کند.

ضمانت اجرای درخواست تامین دعوای واهی

اگر خواهان در زمانی که دادگاه برای او تعیین کرده، مبلغ تامین را نپردازد، دادخواست وی رد می‌شود. همچنین اگر برای دادگاه محرز شود که خواهان صرفا از روی غرض ورزی و اذیت کردن خوانده اقامه دعوی کرده است، می‌تواند خواهان را مجازات نماید.

در این صورت خواهان به پرداخت مبلغی معادل سه برابر هزینه دادرسی به نفع دولت محکوم می‌شود.

تعیین نوع و میزان تامین دعوای واهی

تعیین نوع و میزان تامین دعوای واهی با دادگاه است. دادگاه با توجه به تمامی هزینه‌های احتمالی که ممکن است خوانده متحمل شود، هزینه و نوع تامین را صادر می‌کند. این هزینه‌ها شامل هزینه کارشناسی، هزینه اجرای قرار و تحقیق و معاینه محلی ، هزینه تجدیدنظر خواهی و هزینه گرفتن وکیل می‌شود.

در قانون اشاره به نوع تامین نشده است. بنابراین می‌توان گفت که تامین می‌تواند وجه نقد، ضمانت نامه بانکی یا شخصی باشد.

نکته قابل توجه در تامین دعوای واهی این است که اگر خوانده یکی از نهادهای حکومتی یا عمومی مثل بنیاد شهید، کمیته امداد و غیر باشد، باز هم باید هزینه تامین دعوای واهی را بپردازند.

در نظر داشته باشید که می‌توانید پیش از همه این اقدامات ابتدا به کمک متخصص مشاوره تلفنی رایگان دریافت کنید و سپس اقدام به طرح دعوا نمایید.

دیگر قوانین مربوط به درخواست تامین دعوای واهی

درخواست تامین دعوای واهی حقی است که قانون به خوانده داده است، در نتیجه دادگاه نمی‌تواند درخواست چنین حقی داشته باشد.

در مرحله واخواهی تامین دعوای واهی وجود ندارد یعنی واخوانده نمی‌تواند از واخواه تامین دعوا بگیرد زیرا واخواه همان خوانده دعوای بدوی است.

در دعوای مربوط به اعشار هم خوانده می‌تواند درخواست تامین دعوی واهی بدهد.

اگر خواهان معسر باشد، باز هم باید مبلغ تعیین شده برای تامین واهی را بپردازد، در غیر این صورت دادرسی متوقف خواهد شد.

خواهان حق اعتراض به صدور قرار درخواست تامین واهی را ندارد.

در دعاوی که خواهان سند رسمی و مستند دارد، خوانده نمی‌تواند درخواست تامین واهی بدهد. زیرا سند رسمی از ادله محکمه پسند به شمار می‌رود و واهی بودن دعوی جایی ندارد.

بر اساس ماده ۱۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی که مستند آن‌ها چک، سفته یا برات باشد، خوانده نمی‌تواند درخواست تامین واهی بدهد.

مهلت پرداخت تامین را دادگاه تعیین می‌کند و خواهان باید در مهلت مقرر هزینه را به صندوق دادگستری واریز کند. در غیر این صورت درخواستش رد می‌شود.