روند برنامه ریزی مهندسی چیست؟

ساخت ویلا

 روند طرح ریزی مهندسی بخش اصلی در هنگام معماری و ساخت سازه های مختلف است. برای ساخت یک سازه برخی مراحل از جمله ساخت، تعمیرات و بازسازی میپردازد. در این روش مهندس معمار با ترسیم جزئیات مختلف پروژه ها کار را برای عوامل اجرایی بسیار راحت میکند.
برای طراحی هر پروژه و دیزاین هر ساختمان باید مراحلی طی شوند که این مراحل میتواند قبل از طراحی پلان ساختمانی  تعمیرات و یا بعد از آن باشد و بعد از طراحی ساختمان پلان قبلی را مورد بازسازی قرار دارد. پس مراحل طراحی پروژه ساختمانی در نقاط مختلف دنیا و با توجه به نوع ساختمان و عوامل اجرایی آن میتواند مختلف باشد، از این رو در این مقاله به بررسی موضوع مراحل فرایند طرحریزی مهندسی می پردازیم .
فرایند طرحریزی مهندسی چیست ؟ در رابطه با روند طرحریزی مهندسی باید گفت که در نقاط مختلف جهان مهندسان مختلف هر کدام برای خود با توجه به فاکتور هایی روش های مختلفی برای انجنیری دارند که این روش ممکن است بنا به نوع پروژه و مصالح بکار رفته در آن و حتی نوع ساختمان متفاوت باشد. پس مهندسین حرفه ای و مجرب از آنجا که سال های زیادی با مهندسی و انجنیری ساختمان و مراحل فرایند مهندسی سر و کار داشته اند بر اساس تجارب خود هر کدام روش های بخصوص و مختص خود را در هنگام طرحریزی مهندسی بکار میگیرند. اما روش اصلی و کلی طرحریزی مهندسی که باید دانشجویان و تازه کاران این رشته کار خود را از آن شروع کنند به شرح زیر است :

•  تعریف و شناخت موضوع پروژه ( شناخت خواسته های صاحب کار )
• بدست آوردن اطلاعات در رابطه با سایت پروژه
• جمع آوری اطلاعات و شناخت عوامل اقلیمی مرتبط با پروژه
• مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن نمونه های مرتبط اجرا شده با پروژه
• شکل گیری کانسپت و ارائه ایده های مختلف برای طرح
• برنامه ریزی فیزیکی، طراحریزی و تقسیم بندی فضا ها
• طراحی جزئیات ساختمان همچون فضا و حجم
• رسم کردن نقشه و ارائه پلان نهایی

تعریف و شناخت موضوع پروژه ( شناخت خواسته های صاحب کار )

اولین مرحله در طرحریزی مهندسی این است که طراح سایر عوامل را بدانند، که کارفرما و یا صاحب کار اجرا کننده پروژه چه چیزی میخواهند. از این رو طراح باید قبل از هر چیزی بداند که چه چیزی میخواهد طراحی کند؟ و طرح چه ساختمانی را بنا میکند؟ صاحب کار از او چه خواسته هایی دارد؟ از این رو با ارائه سوالاتی همچون نوع فعالیت ساختمان چگونه است؟ چه افرادی میخواهند در این ساختمان مشغول به فعالیت یا زندگی شوند؟ خواسته صاحب کار در رابطه با نوع ساختمان و مصالح بکار رفته چیست؟ و … میتواند موجب شود تا اطلاعات زیادی در اختیار مهندس قرار گیرد .

طراحی ویلا

بدست آوردن اطلاعات در رابطه با سایت پروژه

در این مرحله مهندس با حضور مستقیم در سایت پروژه و یا با استفاده از اطلاعاتی که به وی ارائه شده است به بررسی وضعیت هایی همچون وضعیت قرار گیری پروژه و همسایگی آن با سایر پروژه ها و بنا ها و تغییرات اقلیمی و … منطقه و به تحلیل سایت معماری می پردازد. هر چقدر در این مرحله اطلاعات بیشتری در اختیار طراح قرار گیرد، موجب میشود که در مرحله های بعدی طرح بهتر و دقیق تر و بی نقص تری بدست بدست آمده و ایجاد شود.

جمع آوری اطلاعات و شناخت عوامل اقلیمی مرتبط با پروژه

طراح باید بداند که ساختمان که به طراحی پلان برای آن می پردازد در چه شرایطی قرار داشته و تحت تاثیر چه نوع عواملی است. ساختمان ویا تعمیر مطلوب در چه نوع اقلیم آب و هوایی قرار دارد تا نوع ساختمان و جهت قرار گیری آن و نوع سقف و … آن برای طراح مشخص شده و او با استفاده از این اطلاعات اقدام به انتخاب طرح مناسب برای ساختمان کند. از آنجایی که نوع اقلیم همچون میزان بارش و وزش باد و … تاثیر زیادی بر مصالح ساختمانی دارد پس باید مهندس در هنگام طراحی طرح مناسبی ارائه دهد تا در هنگام دیزاین ساختمان مذکور، هم خواست های استحکامیت و مقاومت انجنیر استرکچر براورده گردیده و هم زمان خواندن پلان ساختمان، سایت انجنیر بتواند این اطلاعات را به صورت دقیق اجرا کند.

مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن نمونه های مرتبط  اجرا شده با پروژه

تجزیه و تحلیل پروژه یکی دیگر از مواردی است که طراح برای بدست آوردن اطلاعات دقیق در مورد جزئیات پروژه مدنظر پروژه هایی را پیدا میکند که شبیه پروژه خود میباشد. مشاهده پروژه های مشابه پروژه مد نظر از لحاظ کاربردی و اقلیمی زیرا این شباهت ها و مشاهده آنها میتواند موجب بوجود آمدن ایده های کاربردی و جدید شود و ساختمان بی نقص و بهتری  طراحی شود .

شکل گیری کانسپت و ارائه ایده های مختلف برای طرح

بعد از انجام این کار ها طراح به ارائه کانسپت و یا طرح کلی و مفهوم کلی پروژه می پردازد و طرح کلی ساختمان را بر روی کاغذ میکشد و به ارائه ایده ها و مد های مورد نظر خود بر روی آن می پردازد البته توجه داشته باشید که نوع کاربری ساختمان مورد نظر و نوع استفاده از آن میتواند در طراحی فضای کلی بسیار تاثیر گزار باشد .

برنامه ریزی فیزیکی، طراحی و تقسیم بندی فضا ها

در این مرحله تقسیم بندی فضا ها و جزئیات موجود در فضای اصلی صورت میگیرد، اگر چه اندازه و نوع قرار گیری فضا ها شاید بعدا تغییر کند اما باید در این مرحله فضای فرضی و اندازه فرضی برای هر اتاق و فضای دیگری اختصاص داده شود و فضا ها از یکدیگر جدا شوند. مهندس باید در این بخش از طرح مهندسی، تقسیم بندی شماتیک فضا های مختلف را انجام دهد .

طراحی جزئیات ساختمان همچون فضا و حجم

اطلاعاتی همچون داشتن تصویری از فضا بندی ها و فضای شماتیک ساختمان میتواند در ترسیم فضا ها و حجم ساختمان موثر باشد , در این مرحله مهندس به ارائه عوامل دیگری بر طرحریزی می پردازد و موجب کامل تر شدن طرح مورد نظر میشود و طراحی حجم و فضای ساختمان در این مرحله تا حد زیادی پیش خواهد رفت و آماده طراحی نهایی میشود .

رسم کردن نقشه و ارائه پلان نهایی

ترسیم کردن نقشه و ارائه پلان نهایی مرحله آخر طرحریزی مهندسی میباشد که در آن طراح طبق آخرین اطلاعاتی که بدست آورده است با استفاده از نرم افزارهای مهندسی به ترسیم نقشه میبردازد.مهندس با استفاده از نرم افزار مهندسی آرشیکد( archicad) و نرم افزار اتوکد ( autocad) پروژه مد نظر را طراحی میکند.

منبع :  فوت و فن ساختمان