انواع پوشش ضد حریق سازه های فلزی

ویژگی پوشش ضد حریق	شرح

هدف	محافظت از اسکلت فلزی در برابر آتش

انواع پوشش

سیمانی، رنگی، پتویی، پاششی

مواد سازنده

سیمان، گچ، رزین‌های آلی، پرلیت

مزایا

افزایش ایمنی و زمان مقاومت

استانداردها

ASTM، BS، مقررات ملی ساختمان

فولاد سازه ‌ای، با دمای ذوب حدود ۲۵۰۰ درجه فارنهایت، به طور معمول در آتش ‌سوزی ساختمان ‌ها ذوب نمی ‌شود؛ اما این به معنای ایمنی کامل سازه‌ های فولادی در برابر حریق نیست. در واقع، دمای تغییر شکل یا نرم شدن فولاد در آتش ‌سوزی، اهمیت بیشتری دارد. با افزایش دما، فولاد خواص خود را از دست داده و تضعیف می‌شود که می ‌تواند منجر به تغییر شکل، گسیختگی و در نهایت فرو ریزش سازه شود. به همین دلیل، آیین ‌نامه ‌های ساختمانی، مقاوم‌ سازی سازه‌ های فلزی در برابر آتش را الزامی می‌ دانند. پوشش‌ های ضد حریق سازه های فلزی، با ایجاد یک لایه محافظ در اطراف اعضای فولادی، از افزایش سریع دمای آن‌ ها جلوگیری کرده و زمان مقاومت سازه در برابر آتش را به طور قابل توجهی افزایش می‌ دهند.

پوشش ضد حریق چیست و چه انواعی دارد؟

پوشش ضد حریق، یک لایه محافظتی است که بر روی سطوح فلزی اعمال می ‌شود تا در صورت وقوع آتش ‌سوزی، از گسترش حرارت و آسیب به سازه جلوگیری کند. این پوشش‌ ها با ایجاد یک لایه عایق حرارتی، زمان مقاومت سازه در برابر آتش را به طور قابل توجهی افزایش می ‌دهند و از فرو ریختن ساختمان جلوگیری می‌ کنند.

پوشش ضد حریق یکی از مهم ‌ترین وسایل ایمنی برای حفاظت از سازه‌ های معماری و صنعتی است که به منظور جلوگیری از تلفات مالی و جانی احتمالی ناشی از آتش ‌سوزی استفاده می‌شود. این مواد باعث تاخیر در افزایش دما و تحمل فشار آن در زمان آتش‌ سوزی می ‌شوند.

وبسایت معتبر آذر ایستا بنا در مورد قیمت پوشش ضد حریق اینگونه می نویسد:

 پوشش های ضد حریق با توجه به نوع متریال مصرفی قیمت های مختلفی دارند : پوشش ضد حریق با مصالح بنایی، پوشش ضد حریق معدنی،  رنگ ضد حریق (متورم شونده)

انواع پوشش ضد حریق سازه فلزی

پوشش ضد حریق سازه فلزی به عنوان یکی از مهم‌ ترین انواع پوشش‌ های ضد حریق، برای محافظت از اسکلت فلزی ساختمان ‌ها و سازه‌ های صنعتی در برابر آتش‌ سوزی استفاده می‌ شود. این پوشش ‌ها با ایجاد یک لایه محافظ، از نرم شدن و تغییر شکل فلز در اثر حرارت بالا جلوگیری کرده و زمان تخلیه ساختمان را افزایش می ‌دهند.

 

انواع پوشش ضد حریق سازه فلزی بر اساس جنس، ترکیبات شیمیایی، روش اجرا و کاربرد شان به دسته‌ های مختلفی تقسیم می‌ شوند که برخی از مهم ‌ترین آن‌ ها عبارتند از:

• پوشش ‌های سیمانی: این پوشش‌ ها بر پایه مواد معدنی مانند سیمان، گچ، ورمیکولیت، پرلیت و مواد افزودنی ساخته می ‌شوند و مقاومت حرارتی بسیار بالایی دارند. پوشش ‌های معدنی به دو صورت پاششی و ملات قابل اجرا هستند. پوشش‌ های سیمانی مقاومت حرارتی بسیار بالایی دارند و برای محافظت از سازه‌ های فلزی در معرض حرارت مستقیم بسیار مناسب هستند.
• پوشش ‌های آلی: این پوشش ‌ها بر پایه رزین ‌های آلی و افزودنی‌ های ضد حریق تولید می ‌شوند و به صورت رنگ یا پوشش‌ های پلیمری بر روی سطوح اعمال می ‌شوند.
• پوشش ‌های پاششی: پوشش ‌های پاششی، با استفاده از مواد معدنی مانند ورمیکولیت و پرلیت تولید می ‌شوند، به صورت اسپری بر روی سطوح فلزی اعمال می ‌شوند. سبکی، سهولت اجرا و مقاومت بالا در برابر حرارت از جمله مزایای اصلی این نوع پوشش ‌ها محسوب می ‌شوند.
• پوشش‌ های پوششی: این پوشش ها در حالت عادی به صورت لایه نازکی بر روی سطح اعمال می ‌شوند، اما در صورت مواجهه با حرارت به شدت منبسط شده و یک لایه عایق ضخیم ایجاد می ‌کنند. این لایه عایق علاوه بر جلوگیری از انتقال حرارت، از انتشار گازهای سمی نیز جلوگیری کرده و ایمنی سازه را افزایش می‌ دهد. پوشش‌ های پوششی به دلیل ضخامت کم و ظاهر زیبا، در ساختمان‌ های با معماری مدرن کاربرد فراوانی دارند.
• پانل ‌های ضد حریق: پانل ‌های ضد حریق، به عنوان یکی از روش‌ های سنتی محافظت از سازه‌ های فلزی در برابر آتش‌ سوزی شناخته می ‌شوند. این پانل‌ ها که از مواد نسوز و مقاوم در برابر حرارت تولید می ‌شوند، به صورت پیش ‌ساخته و در ابعاد مختلف در دسترس هستند. نصب آسان، مقاومت بالا در برابر ضربه و حرارت و امکان ایجاد طرح‌ های متنوع از جمله مزایای پانل ‌های ضد حریق هستند.
• پوشش ‌های منبسط شونده: این پوشش ‌ها در اثر حرارت منبسط شده و یک لایه عایق حرارتی متخلخل ایجاد می‌ کنند. پوشش ‌های منبسط شونده به صورت رنگ یا پوشش‌ های پلیمری قابل اجرا هستند.
• پوشش‌ های رنگ: این پوشش‌ ها به صورت رنگ بر روی سطوح فلزی اعمال می ‌شوند و در اثر حرارت منبسط شده و یک لایه عایق حرارتی ایجاد می ‌کنند. پوشش‌ های رنگ برای محافظت از سطوح فلزی با دسترسی محدود مناسب هستند.
• پوشش‌ های پتویی: این پوشش ‌ها به صورت پتوی عایق حرارتی بر روی سطوح فلزی پیچیده می ‌شوند و از گسترش حرارت جلوگیری می ‌کنند. پوشش ‌های پتویی برای محافظت از لوله‌ ها و تجهیزات فلزی مناسب هستند.

پوشش ضد حریق اسکلت فلزی ساختمان

پوشش ضد حریق اسکلت فلزی ساختمان، نقش بسیار مهمی در افزایش ایمنی ساختمان‌ ها ایفا می ‌کند. این پوشش ‌ها با افزایش مقاومت سازه در برابر آتش، از فرو ریختن ساختمان و تلفات جانی جلوگیری می ‌کنند.

انواع پوشش ضد حریق اسکلت فلزی ساختمان بر اساس نوع ساختمان، شرایط محیطی و الزامات استانداردها، متفاوت هستند. پوشش ‌های سیمانی به دلیل مقاومت حرارتی بالا و دوام زیاد، برای محافظت از اسکلت فلزی ساختمان ‌های بلند مرتبه و صنعتی بسیار مناسب هستند.

پوشش ‌های رنگ به دلیل سهولت اجرا و ظاهر زیبا، برای محافظت از اسکلت فلزی ساختمان ‌های مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می‌ گیرند. همچنین، پوشش‌ های پتویی برای محافظت از لوله‌ ها، کانال ‌ها و تجهیزات فلزی در برابر آتش‌ سوزی استفاده می ‌شوند.

الزامات استاندارد ها

برای اطمینان از کیفیت و عملکرد مناسب پوشش ‌های ضد حریق، استانداردهای مختلفی در سراسر جهان تدوین شده است. این استانداردها، مشخصات فنی پوشش‌ ها، روش‌ های آزمون و شرایط اجرا را تعیین می‌ کنند. برخی از مهم‌ ترین استانداردهای پوشش ضد حریق عبارتند از:

• استاندارد ASTM: این استاندارد، یکی از معتبرترین استانداردهای بین ‌المللی در زمینه پوشش‌ های ضد حریق است.
• استاندارد BS: این استاندارد، استاندارد ملی انگلستان برای پوشش ‌های ضد حریق است.
• مقررات ملی ساختمان: در ایران، مقررات ملی ساختمان، الزامات استفاده از پوشش‌ های ضد حریق در ساختمان ‌ها را مشخص می ‌کند.

پوشش ضد حریق سازه فولادی و بتنی

با توجه به متراکم بودن مواد فولادی و بتنی، استفاده از پوشش ‌های ضد حریق برای حفاظت از آن‌ ها امری ضروری است. پوشش ضد حریق علاوه بر سازه‌ های فلزی، برای محافظت از سازه ‌های بتنی نیز استفاده می‌شود. هرچند بتن مقاومت ذاتی بیشتری در برابر آتش نسبت به فولاد دارد، اما در دماهای بالا ممکن است دچار ترک خوردگی و کاهش مقاومت شود.

پوشش ضد حریق سازه فولادی و بتنی به دلایل زیر اهمیت دارد:

• محافظت از آرماتور: در سازه‌ های بتنی، آرماتور های فولادی نقش مهمی در تحمل بار دارند. پوشش ضد حریق از نرم شدن و تغییر شکل آرماتور در اثر حرارت جلوگیری می‌ کند.
• کاهش خسارت ناشی از آتش ‌سوزی: با استفاده از پوشش ضد حریق، می ‌توان از گسترش آتش ‌سوزی جلوگیری کرده و خسارت ‌های ناشی از آن را کاهش داد.
• افزایش ایمنی ساختمان: پوشش ضد حریق، زمان تخلیه ساختمان در هنگام آتش ‌سوزی را افزایش داده و ایمنی ساکنان را تضمین می ‌کند.

تفاوت پوشش ضد حریق سازه فولادی و بتنی

پوشش‌ های مورد استفاده برای سازه ‌های فولادی و بتنی ممکن است متفاوت باشد. همچنبن، ضخامت پوشش مورد نیاز برای سازه ‌های فولادی و بتنی بر اساس شرایط محیطی و الزامات استاندارد ها متفاوت است. به علاوه، روش اجرای پوشش بر روی سازه‌ های فولادی و بتنی ممکن است متفاوت باشد.

وبسایت info.lifesafetyservices.com در مورد پوشش ضد حریق فولادی اینگونه می نویسد:

این پوشش‌ها به اعضای فولادی سازه‌ای روکش نسوز می‌دهند که به آن‌ها کمک می‌کند تا در برابر گرمای تولید شده توسط آتش مقاومت کنند. ضخامت این پوشش ها تا ۱۰۰ برابر افزایش می یابد و بین فولاد و آتش یک بافر ایجاد می کند.

These coatings provide structural steel members with a fireproof coating that helps them stand up to the heat produced by a fire. These coatings expand as much as 100 times in thickness and create a buffer between the steel and the fire

انواع حوزه‌ های کاربرد پوشش ضد حریق فلزی

پوشش‌ های ضد حریق فلزی در طیف گسترده‌ ای از صنایع و ساختمان‌ ها کاربرد دارند. این پوشش ‌ها به دلیل افزایش ایمنی و کاهش خسارات ناشی از آتش ‌سوزی، به یکی از اجزای جدایی‌ ناپذیر ساختمان‌ ها و سازه‌ های صنعتی تبدیل شده ‌اند.

برخی از کاربردهای  پوشش ضد حریق فلزی عبارتند از:

• ساختمان ‌های بلند: در ساختمان‌ های بلند، پوشش ضد حریق اسکلت فلزی و تجهیزات جانبی، برای تأمین ایمنی ساکنان و اطفاء حریق اهمیت ویژه ‌ای دارد.
• صنایع نفت و گاز: در صنایع نفت و گاز، به دلیل وجود مواد قابل اشتعال، استفاده از پوشش ضد حریق بر روی تجهیزات و سازه‌ ها الزامی است.
• صنایع پتروشیمی: در صنایع پتروشیمی، پوشش ضد حریق برای محافظت از مخازن، لوله‌ ها و تجهیزات در برابر آتش‌ سوزی ضروری است.
• تونل ‌ها: در تونل‌ ها، پوشش ضد حریق برای محافظت از سازه ‌های فلزی و تجهیزات تهویه در برابر آتش ‌سوزی بسیار مهم است.
• تجهیزات حمل ‌و نقل: در تجهیزات حمل ‌و نقل مانند قطارها و کشتی ‌ها، پوشش ضد حریق برای محافظت از سازه‌ های فلزی و تجهیزات در برابر آتش ‌سوزی استفاده می ‌شود.
• ساختمان‌ های صنعتی: در ساختمان‌ های صنعتی مانند کارخانه‌ ها و انبارها، پوشش ضد حریق برای محافظت از تجهیزات و محصولات قابل اشتعال استفاده می ‌شود.

مزایا و معایب انواع پوشش ضد حریق

مزایای پوشش ‌های ضد حریق

• افزایش ایمنی و زمان مقاومت سازه
• کاهش خسارت آتش‌ سوزی
• تسهیل عملیات اطفاء حریق و کاهش زمان لازم برای اطفاء حریق
• افزایش طول عمر سازه و جلوگیری از خوردگی و زنگ ‌زدگی

معایب پوشش ‌های ضد حریق

• هزینه اجرای پوشش ضد حریق، می ‌تواند به عنوان یک عامل محدود کننده برای برخی از پروژه‌ ها باشد.
• برخی از پوشش‌ های ضد حریق، وزن قابل توجهی به سازه اضافه می‌ کنند.
• ضخامت برخی از پوشش‌ های ضد حریق، می‌ تواند بر روی ابعاد و ظاهر سازه تأثیر بگذارد.

عوامل موثر بر انتخاب نوع پوشش ضد حریق

• نوع سازه، جنس مصالح، ابعاد و کاربرد سازه
• دما، رطوبت، وجود مواد شیمیایی و سایر عوامل محیطی
• زمان و هزینه پوشش ضد حریق
• استانداردهای ملی و بین ‌المللی، مشخصات فنی و روش ‌های اجرای پوشش ضد حریق

نصب و اجرای پوشش ضد حریق سازه های فولادی

صرف نظر از اینکه سازه جدید باشد یا قدیمی، پوشش ضد حریق به عنوان یک لایه دفاعی در برابر آتش عمل می ‌کند. در هنگام آتش ‌سوزی، فولاد به سرعت گرم شده و در صورت عدم وجود پوشش مناسب، به دمای بحرانی رسیده و خواص خود را از دست می‌ دهد که می ‌تواند منجر به تغییر شکل، گسیختگی و در نهایت فرو ریزش سازه شود. استفاده از پوشش ضد حریق بر روی ستون‌ ها، تیرها و سایر اعضای باربر فولادی، از این اتفاق جلوگیری کرده و ایمنی ساختمان را به طور قابل توجهی افزایش می ‌دهد.

لازم به ذکر است که در سازه‌ هایی که از ورق ‌های فولادی به عنوان عنصر باربر استفاده می ‌شود، پوشش ضد حریق اجباری است. در حالی که در مواردی که ورق‌ های فولادی تنها به عنوان قالب بتن سقف عمل می‌ کنند، نیازی به پوشش ضد حریق نیست.

سوالات متداول

• پوشش ضد حریق چیست؟

پوشش ضد حریق لایه‌ای است که از سازه‌ها در برابر آتش ‌سوزی محافظت می‌کند.

• انواع پوشش ‌های ضد حریق کدامند؟

شامل پوشش ‌های سیمانی، آلی، پاششی و رنگی هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

• آیا پوشش ضد حریق برای سازه ‌های فولادی الزامی است؟

بله، برای سازه‌های فولادی که عضو باربر دارند، پوشش ضد حریق ضروری است.

فوت و فن ساختمان