پله و انواع آن را توضیح دهید؟

ساخت خانه ویلایی

پله و انواع آن

پلکان یک راه ارتباطی است که دو سطح مختلف را به هم ارتباط می دهد و انسان با انرژی خود ان را طی می کند .در واقع پله تکیه گاهی برای پا هنگام بالا رفتن است.

• مقدمه

طراحی معماری به نیازمند است تا پاسخگوی یک عملکرد مناسب باشد. پلکان وسیله معمول دستر در بین طبقات ساختمان است.پلکان روشها و سیستمهایی را باید طوری ساخت که امکان دسترسی اسان و راحت ساده و ایمنی را توسط پله ها به بالا و پایین فراهم سازد.

• تعریف پله

پلکان یک راه ارتباطی است که دو سطح مختلف را به هم ارتباط می دهد و انسان با انرژی خود ان را طی می کند .در واقع پله تکیه گاهی برای پا هنگام بالا رفتن است.

• انواع پله

▪ فرم پله

▪ جنس پله

▪ کاربری

• فرم پله:

▪ راه پله مستقیم

▪ راه پله با پله های مایل

▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا

▪ راه پله ۴/۱ چرخش در پایین

▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا و پایین

▪ راه پله ۴/۱ چرخش در بالا و پایین در جهت مخالف

▪ راه پله مستقیم با پاگرد

طراحی پلان ویلا

▪ راه پله مستقیم با ۴/۱ دور چرخش

▪ راه پله مستقیم با نیم دور چرخش

▪ راه پله پاسگی همراه با چرخش

▪ راه پله با ستون پله باز با پاگرد

▪ راه پله سلطنتی

▪ راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد

▪ راه پله با چهار پلکان

▪ راه پله قوسی

▪ راه پله سبدی با پاگرد

▪ راه پله نیم دور چرخش

▪ راه پله بیضی

▪ راه پله حلزونی یا مارپیچی

▪ راه پله هندسی

• از نظر جنس:

▪ پله های چوبی

▪ پله های فولادی

▪ پله های سنگی

▪ پله های بتنی

▪ پله های پلکسی

▪ پله های چوبی-فلزی

• از نظر کاربری:

در این بخش پله ها از نظر کاربرد در موقعیت مکانی مورد بررسی قرار می گیرند. این مبحث شامل دسته بندی هایی است که در زیر به آن اشاره می کنیم.

▪ پله های آموزشی

▪ پله های اداری

▪ پله های تجاری

▪ پله های فرار

▪ پله های مراکز تفریحی

▪ پله های بیمارستان

▪ پله های هتل

▪ پله های شهری

▪ پله های مسکونی

▪ پله های بیرونی

• اجزاء پله

۱) کف پله:

به سطح فوقانی پله گفته می شود،یعنی محل گذاشتن کف پا برای بالا رفتن یا پایین آمدن از پله.

۲) ارتفاع پله:

فاصله عمودی کف های دو پله متوالی را ارتفاع پله می گویند.میزان تغییرات ارتفاع پله به مکان و موقعیت پله بستگی دارد.

۳) پیشانی پله:

به قطعه عمودی که میان دو کف پله متوالی قرار می گیرد گفته می شود

۴) گونه پله:

سطـح بغـل پلـه را می گوینـد.

۵) عرض پله:

به فاصله بین گونه های پله گفته می شود و به مکان و تعداد استفاده کنندگان از پلکان بستگی دارد.

۶) لب پلـه:

پیش آمدگی کف پله از پیشانی ،لب پله نامیده می شود. وجود آن موحب بزرگ تر شدن کف پلـه می شود.

۷) شیار کف پلـه:

در کف پله شیار هایی در امتداد عرض پله ایجاد می کنند. این شیار ها از لیز خوردن افراد جلوگیری می کنند.

۸) ردیف یا خیز پلکـان :

به مجموعه پله های متوالی بین دو اختلاف سطح ردیف پله گفته می شود. در هر ردیف پله حداقل سه پله متوالی وجود دارد.

۹) خط مسیر پلـه :

این خط محل شروع و ختم پله را مشخص می کند. خط مسیر پله در روی پلان و وسط عرض پله ها مشخص می شود .

۱۰) خط شـیب پلـه :

این خط ، لبه پله های یک ردیف پله را به یکدیگر وصل می کند.

۱۱) زاویه شـیب پلـه :

به زاویه بین شیب پله با افق ، زاویه شیب پله گفته می شود . زاویه شیب پله رابطه مستقیم با ارتفاع پله و رابطه معکوس با کف پله دارد.

۱۲) حجم پلـه :

به ضخامت سقف زیر یک ردیف پله گفته می شود.

۱۳) طول پلـه :

به طول افقی یک ردیف پله گفته می شود یعنی از لبه اولین پله تا انتها کف آخرین پله در یک شیب .

۱۴) پا گـرد :

ایستگاه ما بین پله ها که برای رفع خستگی ساخته می شود به پاگرد پله معروف است و حداقل برابر عرض یک کف پله است.

۱۵) نرده پلـه :

وسیله ای است که برای جلوگیری از سقوط اشخاص ، در طرفین ردیف پله ها نصب می شود.

۱۶) دست انداز پلـه :

این وسیله بر روی نرده و به موازات خط شیب پله نصب می شود .

۱۷) چشم پلـه :

به فاصله بین دو ردیف پله گفته می شود .(یعنی شکاف بین دو بازوی پلکان)

• سیستم ساختاری :

در اینجا پله ها بر حسب جنسیت و پایه و اساس هایی که برای نصب ساختار آنها استفاده می شوند دسته بندی شده اند.

الف) موادی که برای ساختار پلکان استفاده می شوند.

ب) سیستم نصب و نگهداری پله ها

▪ موادی که برای ساختار پلکان استفاده می شود

۱) فولاد

۲) بتن

۳) سنگ

۴) چوب

۵) پلکسی

▪ پله های فولادی:

ساختار فولادی متشکلند از شمشیری هایی که از صفحات فولادی فشرده ساخته شده اند. این پله ها سبکتر از انواع دیگر پله هستند و تنظیم مقاومت در برابر آتش برای این پله ها خیلی مهم است.

▪ پله های بتنی:

شکل معمول پلکان بتن مسلح به صورت پلکان ½ گردش می باشد . در اکثر ساختمان های دو طبقه به عنواع پلکان دسترسی یا فرار استفاده می شود.

▪ پله های سنگی:

امروزه به خاطر کمبود و قیمت بالای سنگ طبیعی این نوع پله ها از سنگ ریختگی یا بتن ساخته می شوند. پله ها را می توان با همان رویه طبیعی سنگی یا بتنی باقی گذاشت اما معمولا از نوعی پوشش استفاده می شود تا سطح ضد لغزشی به وجود آید.

▪ پله های چوبی:

پله های چوبی عمر مفید کوتاهی دارند و در برابر آتش سوزی هم مقاومت کمی دارند اما با روشهای کامل سازی می توان تا حد مشخصی آنها را مقاوم کرد. رشته پلکانهای چوبی در واقع پلکان سنتی خانه های دو یا چند طبقه ای هستند که در آنها مسئله مقاومت در برابر آتش سوزی استفاده از پلکان بتنی را ضروری نمی سازد.

مراقب پله‌ها باشید

سالمندان به سادگی ممکن است از روی پله‌ها لیز بخورند و به خودشان صدمه بزنند

بنابراین مهم است که احتیاطاتی را برا جلوگیری از سقوط از پله رعایت کنید.

• از جمله به این نکات توجه داشته باشید:

▪ هم در بالا و هم در پایین پله‌ها کلید برق نصب کنید، یا چراغ‌‌های حساس به حرکت به پلکان بیفزایید.

▪ اطمینان حاصل کنید که تمام مسیر پلکان نور کافی دارد؛ یک چراغ قوه را در یک کشوی مجاور قرار دهید.

▪ در هر دو طرف پله‌ها میله دستگیره قرار دهید.

▪ پله‌ها ارا خالی از ابزارها و اشیای اضافی نگهدارید.

▪ در پله‌های چوبی یک سطح غیرلغزنده به آنها اضافه کنید. در پله‌هایی که با فرش یا موکت پوشیده شده‌اند، از فرش‌های تیره یا خیلی ضخیم که دیدن آنها مشکل است، اجتناب کنید.

▪ پوشش پله‌ها اعم از تخته یا فرش را در وضعیت مناسب و ثابت‌شده نگهدارید .

راه پله ها،هویت یک ساختمان

مبحث دکوراسیون و اهمیت پرداختن به آن، تنها به فضای داخل هر خانه محدود نمی شود. اگر در یک مجموعه آپارتمانی زندگی می کنید، همان طور که برای داشتن مطلوب ترین فضا در داخل چهاردیواری محیط زندگی تان، در انتخاب پوشش های سطوح، لوازم کاربردی و دکوراسیونی و در نهایت، چیدن آنها دقت و بررسی می کنید، دکوراسیون فضاهای عمومی ساختمان را نیز که همزمان به کلیه اهالی ساکن در آپارتمان تعلق دارد مورد اهمیت قرار دهید; زیرا اولین صحنه هایی که نظر بیننده را در وهله اول ورودش به داخل یک ساختمان، حتی با هدف ورود به خانه شما، به خود جلب می کند، شرایط ظاهری و همچنین دکوراسیون آن است. در واقع این مشخصات ظاهری، هویت یک ساختمان و ساکنین آن را نشان می دهد. در مطلب زیر که برگرفته از سایت تبیان است با توجه به میزان اهمیت موضوع و با هدف کمک به هر چه زیباتر و راحت تر شدن محیط ساختمان محل زندگی تان، به ارائه پیشنهادهایی با موضوع معماری داخلی و دکوراسیون فضاهای عمومی می پردازیم. همان طور که می دانید، آپارتمان ها به جهت وسعت، تعدد طبقات و واحدهای هر طبقه، به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

۱ ) آن دسته از آپارتمان هایی که دارای طبقات و واحدهای بسیار بوده و به آنها برج و یا مجتمع مسکونی اطلاق می شود.

۲ ) دسته دیگر از آپارتمان ها که تعداد طبقات کمتری داشته (معمولا کمتر از ۷ طبقه) و در هر طبقه نیز حداقل یک واحد و حداکثر ۳ تا ۵ واحد وجود دارد. این قبیل آپارتمان ها در شهری مانند تهران و با این جمعیت کثیر، درهر کوچه و پس کوچه ای به وفور دیده می شود. در واقع امروزه درصد زیادی از خانواده ها در اینگونه آپارتمان ها زندگی می کنند. هنگامی که به فضاهای عمومی یک ساختمان اشاره می شود، منظور محیط هایی شامل حیاط، پارکینگ، راهروها، راه پله ها و در برخی آپارتمان ها مکان هایی که تسهیلات ویژه ای مانند استخر، سونا، جکوزی و… در آن واقع شده اند و همچنین در برج ها و مجتمع های بزرگ، فضاهایی هال مانند به نام لابی است.

توجه: فضاهای عمومی مورد نظر در این مبحث، راه پله ها، راهروها و پاگردها در آپارتمان های معمولی هستند.

به طور کلی اولین گام در طراحی دکوراسیون هر مکانی، انتخاب پوشش ها است که در فضاهای یاد شده در فوق، این مسئله به جهت جابه جایی و مشکلات ناشی از اسباب کشی ساکنین، از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا در این قبیل آپارتمان ها، حتی با وجود سیستم آسانسور در ساختمان، آسانسورها به جابه جایی افراد تعلق دارند و با توجه به محدودیت هایی که برای حمل بار در نظر گرفته شده، جابه جایی لوازم و اثاثیه باید از همین مکان های گذر (راه پله ها، پاگردها و راهروها) انجام گیرد; لذا مهم ترین مشخصه ای که به لحاظ معماری، یک راه پله و پاگرد باید دارا باشد، وسعت کافی برای جابه جایی و حمل بار است.

نکته: براساس استانداردهای معماری ساختمان، در خانه هایی که هر مجموعه از پلکان برای رسیدن به یک پاگرد به موازات دیگری در سطح کمی بالاتر و پایین از آن واقع شده است، عرض پله ها حداقل یک متر، عرض پاگرد حداقل یک متر تا یک متر و ۲۰ سانتیمتر و طول پاگرد حداقل ۲ متر و ۱۰ سانتیمتر باید در نظر گرفته شود. ولی در شرایطی که آسانسور در میان پلکان واقع شده و یا چنین فضایی خالی در نظر گرفته شده باشد، وجود پاگردی با طول حداقل ۳ متر و ۶۰ سانتیمتر و عرض حداقل یک متر نیاز است.

پوشش دیوارها

با توجه به موارد یاد شده در فوق، به جهت شرایط راه پله ها، بیشترین صدمات در هنگام جابه جایی لوازم مربوط به دیوارهای راه پله ها و پاگردها است; در نتیجه بهترین مواد برای پوشش دیوار چنین مکان هایی، استفاده از سنگ در سطح کلی و یا لااقل نیمه بیشتری از دیوار است. به این ترتیب، در اثر برخورد لوازم با دیوار دیگر ضایعه ای به آن وارد نمی شود. خاصیت دیگری که برای پوشش دیوارهای چنین فضاهایی ضروری است، قابل شست وشو بودن آنها است که در این راستا سنگ علاوه بر مقاومت به راحتی قابل شست وشو نیز است. حال اگر به جهت مصلحت مالی، سازنده یک ساختمان برای پوشش دیوار این فضاها، از سنگ، تنها در قسمت پایین دیوار و یا نیمه آن استفاده کرده باشد، قسمت های باقی مانده باید با رنگ روغنی پوشیده شوند. اگرچه به این طریق مقاومت دیوار حفظ نمی شود ولی لااقل پوششی قابل شست وشو برروی آن قرار می گیرد.

کفپوش

برای کفپوش فضاهای یاد شده نیز سنگ بهترین انتخاب محسوب می شود. زیرا همان طور که در بالا اشاره شد، سنگ هم مقاومت بسیاری دارد و هم شست وشوی آن بسیار راحت است; در صورتی که سرامیک با توجه به آن که، به جهت وجود لعابی برروی سطح آن نسبت به سنگ بهتر پاک و تمیز می شود ولی مقاومت پایین تری داشته و امکان شکستن، ترک خوردگی و لب پریدگی آن به خصوص در هنگام اسباب کشی و برخورد لوازم بسیار وجود دارد. لذا کفپوش مناسبی برای این منظور محسوب نمی شود. کفپوش های چوبی نیز از آنجا که نیازمند مراقبت های ویژه و بیشتر نسبت به سنگ هستند و در واقع دوام زیادی برای استفاده پی در پی و بدون توجه ندارند، توصیه نمی شود.

مناسب ترین رنگ ها

با توجه به آن که راهروها، پاگردها و راه پله ها فضای بسته و کوچکی هستند، بهترین رنگ های انتخابی برای آنها رنگ های روشن است. همان طور که می دانید رنگ های روشن فضا را بزرگتر و پر نورتر جلوه می دهند ولی در این مسئله وجود نور و میزان بهره مندی از آن، به خصوص نور طبیعی نیز بی تاثیر نیست. در برخی از ساختمان ها، راه پله ها دارای پنجره بوده و از میزان کافی نور طبیعی به هنگام روز بهره مند هستند ولی در بعضی دیگر فضای راه پله ها دارای هیچ گونه پنجره ای نبوده و تنها با نوری مصنوعی روشن می شوند. لذا در شرایطی که میزان بهره مندی از نور طبیعی وجود دارد، شما می توانید در انتخاب پوشش ها از رنگ های کمی تیره تر و با تنوع رنگی بیشتر استفاده کنید ولی در صورت وجود نداشتن این نعمت، تنها رنگ های روشن مناسب هستند.

نورپردازی

نورپردازی فضای راهروها و راه پله ها، علاوه بر جنبه کاربردی و دکوراسیونی، به لحاظ مسائل ایمنی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. بنابراین وجود نور کافی، از احتمال بروز خطر افتادن افراد برروی زمین می کاهد. این مسئله در ساختمان هایی که از نور طبیعی در فضای راه پله ها برخوردار نیستند، به هنگام روز نیز به همان میزان شب حائز اهمیت است.

نکته: به جهت صرفه جویی در مصرف برق، کلیدهای روشن و خاموش کردن منابع نورزای مورد استفاده در راهروها و راه پله ها باید تایمردار باشند ولی از آنجا که فاصله زمانی میان روشن و خاموش شدن چراغ ها به صورت دستی قابل تنظیم است، این فاصله را با توجه به گروه سنی موجود در خانواده های ساکنین و همچنین تعداد پله ها و طبقات محاسبه، و در نهایت تنظیم کنید.

لوازم کاربردی – دکوراسیونی

مهمترین وسیله کاربردی دکوراسیونی در این محیط ها، جاکفشی است. در صورتی که برای در ورودی داخل فضای هر واحد (خانه) تدبیری جهت قرار دادن جاکفشی و جالباسی اندیشیده نشده و یا محدودیت مکانی موجود این اجازه را نمی دهد، اهالی یک خانه مجبور خواهند بود کفش های خود را بیرون از هر واحد درآورده و سپس وارد خانه شان شوند، لذا این مسئله باعث ایجاد شلوغی، بی نظمی و خلل در دکوراسیون فضای پاگردها می شود. برای جلوگیری از این وضع تهیه جاکفشی، بهترین و رایج ترین راهکار است ولی هدف از طرح این موضوع و نقش آن در مسائل دکوراسیونی محیط این است که:

۱ ) جاکفشی انتخابی باید دردار باشد تا نمای کفش های چیده شده در طبقات آن، فضای موجود را نازیبا نکند.

۲ ) برای کلیه واحدهای موجود در یک ساختمان یک مدل جاکفشی تهیه شود، زیرا مهمترین موضوعی که در فرهنگ آپارتمان نشینی مطرح است، اتحاد، یکپارچگی و هماهنگی در همه زمینه ها است. از روابط میان افراد ساکن گرفته تا دکوراسیون محیط های عمومی ساختمان.

این مسئله در مورد انتخاب رنگ برای درهای هر واحد، پنجره ها، فرم و رنگ، حفاظ های در و پنجره و شکل و طرح پادری های مقابل هر واحد نیز صدق می کند. با وجود چنین هماهنگی در میان پوشش ها و لوازم مربوط به این مکان ها، دکوراسیونی مطلوب تر و زیباتر پدید می آید.

عناصر دکوراسیونی

برای تزیین فضاهای یادشده عناصر گوناگونی وجود دارند که مهمترین آنها گل ها و گیاهان طبیعی و یا مصنوعی و همچنین تابلوها و عناصر تزیینی از این قبیل هستند. در ساختمان هایی که از نور طبیعی کافی برای پرورش گل و گیاه بهره مند هستند، می توان از گلدان های متعدد آپارتمانی با توجه به نوع و شرایط مورد نیاز آنها استفاده کرد; در غیر این صورت کاربرد گل ها و گیاهان مصنوعی، جایگزین خوبی برای انواع طبیعی بوده و محیطی زیبا و باصفا را ایجاد می کند. نصب تابلوها و عناصر دکوراسیونی مانند آنها برروی دیوارهای محیط نیز از جمله تزئینات مناسب فضاهای عمومی ساختمان ها محسوب می شود. البته تصمیم گیری و انتخاب این عناصر و کلیه لوازمی که به یک شکل بودن آنها توصیه شده، به عهده مسئول ساختمان است.

از فضای زیرین راه پله ها استفاده کنیم

اصولاً راه پله ها در منازل و آپارتمانها، مساحت قابل توجهی را اشغال می کنند. البته میزان اشغال فضاتوسط راه پله ها، بستگی به نقشه، مدل و همچنین مصالح به کار رفته در آنها دارد.

مطمئناً راه پله های فلزی و مارپیچ نسبت به راه پله های دارای پاگرد وسیع فضای کمتری را به خود اختصاص می دهند، حال اگر این پلکانها در خارج از خانه و در محیط عمومی آپارتمان واقع شده باشند، نمی توانید در ساختار آن دخل و تصرفی انجام دهید ولی اگر در خانه ای دوبلکس زندگی می کنید که وجود راه پله سبب از بین رفتن مساحت مفید داخل خانه شما شده است، دست به کار شویدو در بازسازی و ایجاد تغییر و تحولات در جهت استفاده بهینه از فضا توصیه های ارائه شده توجه فرمایید. البته این کار باید با توجه به نیازهای شما در خانه انجام گیرد، به عنوان مثال ممکن است به جهت داشتن تعداد کثیری کتاب، به یک کتابخانه وسیع احتیاج داشته باشید و یا اگر به علت فضای کم، امکان قرار دادن بوفه و یا دکوری زیبا را نداشته و لوازم تزئینی تان درکمدهای خانه بسته بندی شده اند می توانید با توجه به شرایط راه پله خانه تان از دکوری زیبا استفاده کنید و یا با طبقه بندی زیر پله به صورتهای مختلف، از آن محیط به عنوان انباری وسیع و کارا در خانه بهره گیرید.

پلان و برشى از آب‌انبارهاى دو راه‌پله‌اى و یک راه‌پله‌ای

آسانسور و تاریخچه آن

آسانسور وسیله حمل و نقل عمودی است مه با سیستم تعلیق و تعادل نیروی محرکه عمل جابه جایی انجام می دهد در واقع برای آشنایی بیشتر با این وسیلهباید گفت که بشر در قرن های گذشته از بالابر استفاده کرده است اما پایه گذار علمی و طراح آسانسور امروزی دانشمند و ریاضی دان بزرگ اتوود است که با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند توانست طرج ابتدایی یک آسانسور را ارائه دهد اما اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شده و سپس بعد از آن دیگران نیز به ساخت انواع آسانسور دست زدند و صنعت آسانسور شکل گرفت نکاتی درباره ایمنی و استفاده از آسانسور آسانسور راننده یا خلبان ندارد و به صورت شبانه روز آماده کار می باشد مسافرین بیرون آسانسور فرمان احضار می دهند و مبدا و مقصد را مشخص می نمایند و در زمان مناسب پاسخ می دهد بنابراین فشارهای مجدد بر روی دکمه های احضار کابین کاری بیهوده است مسافرین درون کابین فرمان حرکت می دهند و مقصد را مشخص می نمایند این وسیله قادر به شناسایی مسافرین از نظر سن قد مونث و یا مذکر و بیمار یا سالم بودن و میزان وزن دقیق مسافرین نمی باشد اذل در پاره ای از موارد به وسیله بسیار خطرناکی تبدیل می شود دکمه های فرمان در محلی نصب شده است که کودکان کمتر از هفت سال قادر به احضار و صدور فرمان نباشند ولی همواره باید به خاطر بسپاریم که هرگز کودکان به تنهایی نباید از این وسیله استفاده نمایند با ایجاد شرایط مناسب فضای بازی و گاهی مذاکره دست جمعی با کودکان و نوجوانان باید به صورت جدی و کامل از بازی با آسانسور جلوگیری نماییم در هنگام استفاده از آسانسور حتما باید به ظرفیت نهائی آن توجه شود ظرفیت ها معمولا ۴ ۶ ۸ ۱۰ ۱۲ ۱۵ ۱۸ ۲۰ و … می باشند که باید بر روی پلاک مشخصات در کابین نصب باشد معمولا کابین آسانسور به صورتی طراحی و ساخته می شود که حداکثر ظرفیت به سختی در آن جا شوند زیرا استفاده خارج از ظرفیت خطرات بسیار جدی در بر دارد که قابل قیاس با انواع خودروها و وسایل دیگرنیست اصولا آسانسور باید مجهز به سیستم آلارم ظرفیت مجاز و غیر مجاز باشد ولی رعایت ظرفیت آسانسور توسط مصرف کنندگان در اولویت قرار دارد هرگز در هنگام وارد شدن به کابین آسانسور در حال گفتگو به صورت عقب یا از پهلو اقدام ننمایید همواره در هنگام ورود به کابین آسانسور از وجود کابین در مقابل خود مطمئن شوید و رو به کابین وارد شوید

روش های ساده اطمینان از وجود روشنایی کابین دیدن تصویر خود در آینه کابین و مشاهده افراد درون کابین است در اوقاتی که ساختمان خلوت است حتی الامکان به تنهایی از آسانسور استفاده ننمایید اگر زمانی در آسانسور محبوس شدید هرگز خوف نکنید و نهراسید اول بر ترس خود غالب شوید و کنترل منطقی خود را به دست آورید سپس دست به اقدامات زیر بزنید زنگ خطر آسانسور را به صدا در آورید تا برای کمک و خارج نمودن شما از بیرون اقدام نمایند اگر در کابین تلفن نصب است از آن برای درخواست کمک استفاده نمایید اگر هیچ یک از این دو نبود ضمن حفظ خونسردی از تلفن همراه خود استفاده نمائید در غیر این صورت با صدای بلند ولی خونسرد مکررا در خواست کمک نمائید

تاریخچه آسانسور در ایران

آسانسور به صورت امروزی در حدود ۵۰ سال پیش وارد کشور شده است و اولین نمایندگی فروش آسانسور در کشور مربوط به یک شرکت سوئیسی می باشد که توسط یک شرکت ایرانی وارد شد و بعد از آن نیز شرکت های خارجی دیگر در این زمینه فعالیت داشتند اولین کارخانه در ایران توسط وزارت مسکن و شهر سازی در سال ۱۳۵۰ در شهر صنعتی البرز قزوین تحت لیسانس یک شرکت سوئیسی بنا گردید و بعد از آن نیز کارخانجات دیگری توسط شرکت های خارجی در ایران فعالیت نمودند ولی با توجه به تحریم وسایل بعد از انقلاب و بر اساس ضرورت و نیاز شروع به فعالیتهای تولیدی در زمینه ساخت قطعات یدکی آسانسور نمودند و در واقع آسانسور به صورت تلفیقی در کشور تولید و نصب گردید تا اینکه در دهه ۷۰ مجوز واردات آزاد شده وبه تبع آن واحدهای فروش آسانسور به صورت رسمی و غیر رسمی بوجود آمدند .

نحوه کار آسانسور

اصول عملکرد:

یک آسانسوربرقی با نیروی محرکه کششی دارای اتاقکی است که ازکابلهای فولادی آویزان است و این کابلها برروی قرقره محرک شیار دارحرکت می کنند.کابلهای فولادی از یک طرف به بالای اتاقک و از طرف دیگر به قاب وزنه تعادل متصل می شوند.وزنه تعادل ازمیزان بار روی موتور الکتریکی به اندازه اختلاف وزن موجود میان اتاقک همراه با بار و وزنه تعادل یا اصطکاک کم می کند.این اختلاف وزن را ((بار غیر متعادل))می نامند.

وزنه تعادل معمولاً ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن اتاقک به علاوه بار آن و اصطکاک وزن دارد. اصطکاک معمولاً ۲۰ درصد وزنه تعادل است.

انواع کابل کشی:

۱-کشش تک رشته ای:

این شکل از کابل کشی معمولاً همراه با ماشینهای گیر بکسی به کارمی رود، اما از آن می توان برای ماشینهای بدون گیربکس با سرعتهای پایین تر ۱.۷۵ تا ۲.۵متر بر ثانیه نیز استفاده کرد.در این دو حالت معمولاً زاویه تماس کابل فولادی باقرقره محرک به ترتیب ۱۴۰ و ۱۸۰ است.

قرقره محرک به ندرت از چنان قطری برخوردار است که در فاصله میانی مرکز اتاقک و وزنه تعادل قرار گیرد،به همین دلیل استفاده از قرقره انحراف ضرورت پیدا می کند.

۲-کشش دو رشته ای:

چون استفاده از قرقره انحراف خطر لغزش کابل فولادی را در نتیجه کاهش سطح اصطکاک کابل با قرقره محرک افزایش می دهد ، می توان از قرقره دو رشته ای استفاده کرد.از این روش در آسانسورهای پر سرعت وسنگین بار استفاده می شود

۳-کابل کشی ۲ به ۱ :

از این روش گاهی به همراه ما شینهای گیربکسی در سرعتهای پایین تر اتاقک یعنی در حدود ۱.۷۵ تا ۳ متر بر ثانیه استفاده می شود.در این حالت سرعت اتاقک و وزنه تعادل نصف سرعت محیطی قرقره محرک است و این بار روی قرقره را به نصف کاهش می دهد وامکان استفاده از موتورهای پر سرعت را فراهم می سازد که نسبت به موتورهای کم سرعت ارزانتراند.

۴-کابل کشی ۳ به ۱:

از این نوع کابل کشی برای آسانسورهای سنگین کالا در مواردی استفاده می شود که باید توان موتوروفشار روی یاتاقانها راکم کرد.

۵-کابلهای توازن:

در ساختمانهای بلند بالاتر از ده طبقه،بار کابل فولادی که در حین حرکت اتاقک از آن به وزنه تعادل(و بر عکس)منتقل می شود مقدار قابل توجهی است و با رسیدن اتاقک به بالا، بار کابل سیمی به وزنه تعادل منتقل می گردد.برای توازن و کاهش این پدیده،به قسمت تحتانی اتاقک و وزنه تعادل، کابلهای توازن متصل می گردد. برای جای دادن کابلهای توازن به یک گودال عمیق تر نیاز است.

اتاق ماشین آلات در سطح پایین

در صورتی که اتاق ماشین آلات در یک طبقه میانی یا در کف چاه آسانسور واقع شود به کابل سیمی طویلتری احتیاج است ودر این حالت کابل از دور قرقره های بیشتری عبور می کند که این خود به مقاومت اصطکاکی بالاتر و ضرورت کار نگهداری بیشتر منجر می گردد. اما چنانچه اتاق ماشین آلات در طبقه همکف قرار گیرد، چاه آسانسور از وزن ماشینهای کابل پیچی و تجهیزات کنترل خلاص می شود. موقعیت اتاق ماشین آلات مسیله نفوذ دال بام و هوابندی را نیز منتفی می سازد.

محرک استونه ای:

در این شکل کابل در جهت حرکت عقربه های ساعت و کابل دیگر در خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت به دور یک استوانه می پیچد، بنابر این زمانی که کابل به دور استوانه می پیچد ، کابل دیگر از دور آن باز می شود ، نقطه ضعف محرک استوانه ای آن است که با افزایش ارتفاع ،استوانه بزرگ و سنگین می شود و بنا بر این استفاده از این سیستم به ارتفاع حداکثر ۳۰ محدود می گردد.

کابلهای سیمی :

این نوع ازکابلهای مورد استفاده، کابلهای سیم فولادی با مقاومت کششی بالا هستند و تعداد کابلهای هر آسانسور بین ۴ تا ۱۲ عدد است . قطر کابلها ۹ تا ۱۹ میلیمتر و ضریب ایمنی آنها ۱۰ است.

موتورهای کابل پیچی:

درصورتی که نیروی محرکه انتقالی به قرقره کششی از طریق یک چرخ دنده حلزونی باشد،موتور از «نوع گیربکسی»است. اما چنانچه نیروی محرکه از طریق اتصال مستقیم از موتور به قرقره کشش منتقل گردد،موتور از«نوع بدون گیر بکس» است. توان موتورهای بدون گیر بکس از۲۲تا ۸۳کیلو وات متفاوت است،اما موتورهای گیر بکسی کشش از توان۳ تا ۳۰ کیلو وات برخوردارند.

موتورهای گیر بکسی تک سرعته کشش:

این نوع موتور شامل یک چرخدنده حلزونی است و با برق مستقیم یا متناوب کار می کند.زمانی که اتاقک به فاصله کمی از پا گرد طبقات میرسد،ترمز به صورت اتوماتیک عمل می کند تا اتاقک به شکل آرامی متوقف شود.

موتورهای گیر بکسی دو سرعته کشش:

در این حالت از یک موتور با دو سیستم سیم پیچ جداگانه یا از دو موتور جداگانه استفاده می شود .در زمان شروع،موتور با سیم پیچ پر سرعت به کارمی افتدو برای محدود کردن جریان،یک مقاومت بصورت سری به آنها متصل است.شتاب گیری آرام اتاقک با کاهش تدریجی میدان مقاومت صورت می گیرد.با نزدیک شدن به پا گرد طبقه،موتور یا سیم پیچ پر سرعت از کار می افتدوموتور با سیم پیچ کم سرعت متصل به چوک به کار می افتد.سرعت اتاقک تا رسیدن به فاصله کمی از پا گرد به صورت تدریجی کاهش می یابدودر این زمان جریان برق قطع می شود و ترمز به صورت اتوماتیک اتاقک را به آرامی متوقف می سازد.

موتورهای گیر بکسی ولتاژ متغیر کشش:

در سیستم ولتاژ متغیر مزایایی وجود دارد که با دیگر سیستمها نمی توان به آن دست یافت.شتاب گیری مثبت ومنفی بسیار آرام،این سیستم را نسبت به سیستمهای یک یا دو سرعته برتر می سازد.تجهیزات این سیستم شامل موتوری با برق متناوب است که برق مستقیم موتور محرک ماشین گیر بکسی را تأمین می‌کند.

موتورهای بدون گیر بکس ولتاژ متغیر کشش:

وجود این تجهیزات برای آسانسور های پرسرعتی با سرعت ۱.۷۵ متر بر ثانیه و بالاتر بسیار مهم است. این تجهیزات بیانگر بهترین روش جدید در برآورنده ساختن شرایط ترافیکی با کارآیی بالا است.

برای شتاب گیری آرام،در مدار میدان ژنراتور از رگولاتور تنظیم کننده ای استفاده می شودکه بازده خروجی ژنراتور را کنترل می کند.یک مقاومت متغیر در مدار میدان به تدریج میزان مقاومت را کاهش و ولتاز ژنراتور را افزایش می دهد تا اتاقک آسانسور باشتاب گیری آرام به سرعت کامل برسد. با ایجاد سرعت کامل، ولتاژ ژنراتور تا کاهش سرعت اتاقک ثابت باقی می ماند.برای کاهش سرعت و توقف اتاقک از یک مجموعه کلید القایی استفاده می شود.ترمزها تنها در زمان ثابت بودن اتاقک عمل می کنند.

ترمزها:

برای انواع تجهیزات ماشینی آسانسور وجود یک ترمز برقی- مکانیکی با عملکرد ایمنی در زمان قطع برق ضرورت دارد.زمانی که آسانسور در حال حرکت است،کفشکهای ترمز به صورت برقی- مکانیکی از استوانه ترمز فاصله می گیرند،یعنی بر نیروی فنرهای لوله ای یا صفحه ای ترمز در زما ن ثابت بودن اتاقک غلبه می شود. قطع جریان برق سبب به کار افتادن ترمز می شود و بنا براین در موقع رفتن برق ترمزها ایمنی ایجاد می کنند.

اتاق ماشین آلات:

در موارد ممکن،اتاق ماشین آلات را باید در بالای چاه آسانسور قرار داد،،این مکان بالاترین کارایی را ایجاد می کند .این اتاق را باید تهویه کرد و با عایق کردن پایه بتنی ماشین آلات از دیوارها و کف به کمک صفحات چوب پنبه فشرده ،به مسیله انتقال صوت توجه نمود.

وجود یک تیر بالابر سقفی درست در بالای ماشین آلات برای نصب یا پیاده کردن تجهیزات ضروری است ودر داخل کف در بالای پا گرد نیز باید یک دریچه دسترسی ایجاد کرد تا از طریق آن بتوان تجهیزات را در صورت ضرورت جهت تعمیر یا تعویض پایین برد.برای این اتاق باید یک در قفل دار نصب کرد و وجود فضای کافی جهت کنترل کنندها، انتخاب کننده طبقات و دیگر تجهیزات ضروری است.

دراین اتاق وجود پریز و تجهیزات روشنایی خوب ضرورت داردو استفاده کافی از نور طبیعی روز توصیه میشود.دمای اتاق نباید از۱۰ درجه کمتر و از ۴۰ درجه بیشتر شود و برای این منظور وجود امکانات گر مایش و تهویه ضروری است . برای پرهیز از ایجاد گرد و غبار باید دیوارها،سقف و کف را رنگ کرد،چرا که گرد .

طراحی آسانسور

پس از آنالیز ترافیک و بررسی محدودیتهای ابعادی که بر اساس فرم صفحه بعد اطلاعات اولیه آن از طریق بازدید از محل و یا نقشه های ابعادی و مشاوره با کارفرما صورت می گیرد. امر طراحی آسانسور صورت می گیرد.

فاز اول – بررسی و تعیین آبعاد و اندازه ها

فاز دوم – بررسی و تعیین مشخصات فنی قطعات

فاز سوم – تهیه نقشه های اجرایی جهت عملیات نصب و راه اندازی

استاندارد مورد نظر در طراحی: EN81

فاز اول طراحی: طراحی ابعاد و اندازه هاپس از انتخاب آسانسور مناسب از نظر تعداد، سرعت و ظرفیت که با بررسی محاسبات ترافیکی و محدودیتهای ابعادی صورت پذیرفت، بر اساس جداول ابعاد و اندازه های مطابق مقررات EN81 و توصیه های ISO که در صفحات بعد آمده است. سعی می شود مناسبترین ابعاد و اندازه ها انتخاب گردد.

شایان ذکر است ابعاد و اندازه های ارائه شده صرفا” برای آسانسورهای معمولی و استاندارد می باشد. در شرایط خاص و آسانسورهای گرد، آسانسورهای پاناروما(شیشه ای) و یا آسانسورهای صنعتی، ابعاد و اندازه ها بر اساس شرایط موجود تعیین می گردد اما همواره سعی می شود مقررات EN81 برای میزان فضای هر مسافر (مساحتها) رعایت گردد.

خروجی های فاز اول طراحی عبارتند از:

تعیین ابعاد چاهک (عرض – عمق – ته چاه Pit – اورهد – طول مسیر)

تعیین ابعاد موتورخانه و محل آن (طول – عرض – ارتفاع – بالا یا پایین)

تعیین ابعاد کابین (یک طرف درب – دو طرف درب)

تعیین نوع دربها و سمت بازشو (چدنی – سربی – در ابعاد مختلف)

نوع وزنه تعادل و ابعاد آن (چدنی – سربی – در ابعاد مختلف)

موقعیت وزنه تعادل (پشت کابین – بغل کابین)

فاز دوم طراحی: تعیین مشخصات فنی قطعاتپس از انتخاب ابعاد و اندازه ها، فاز دوم طراحی که در واقع مشخص نمودن دقیق پارامتر های فنی قطعات می باشد شروع می شود. ابعاد و اندازه های طراحی شده برای چاهک، کابین و درب ها پارامتر های بسیار مهمی هستند که در انتخاب مشخصات فنی قطعات مؤثر می باشد. لذا عوامل اصلی مهم، در انتخاب قطعات و مشخصات فنی آنها عبارتند از:

عوامل موثر در انتخاب تجهیزات

۱- نوع استادارد EN81

۲- سرعت آسانسور

۳- ظرفیت آسانسور

۴- طول مسیر حرکت (تراول) آسانسور

۵- ابعاد و اندازه ها (چاهک، موتورخانه، کابین، درب)

۶- نوع کاربری آسانسور

۷- محیط کاربری آسانسور

۸- اتخاب نوع و کیفیت حرکت آسانسور

فاز سوم طراحی: تهیه نقشه های اجرایی جهت عملیات نصب و راه اندازیپس از طراحی ابعادی و تعیین مشخصات فنی قطعات و تجهیزات، نقشه های اجرایی جهت آماده سازی چاه و همچنین نحوه قرارگیری و نصب تجهیزات و نقشه های مدار های کنترل تهیه می گردد.

در این مرحله از طراحی پارامتر های زیر مشخص می شود.

۱- نحوه اسکلت فلزی و آهن کشی جهت چاهک های آجری (محل نصب براکت های ریل)

۲- نحوه  پلیت گذاری برای چاهک های بتنی (محل نصب براکت های ریل)

۳- نحوه قرارگیری تجهیزات آسانسور برای عملیات نصب

۴- مشخص نمودن محل سوراخهای سکوی موتورخانه

۵- نحوه بتن ریزی کف چاهک و محل قرار گرفتن بافرها

۶- نحوه آماده سازی محل های نصب درها

۷- محابه نیرو های وارده به سازه اصلی چاه

۸- مشخص نمودن نقشه اجرایی موتورخانه (قلاب سقف – هواکش موتورخانه و چاهک – درب ورودی – محل تابلوی ۳ فاز)

۹- تهیه نقشه های کنترل فرمان و نحوه سیم کشی چاهک و موتورخانه

۱۰- ارائه دستورالهمل های کابل کشی و آماده سازی تابلو ۳ فاز جهت کارفرما

۱۱- انجام بازرسی های فنی نهایی و تحویل تجهیزات به کارفرما

منبع :  فوت و فن ساختمان