اسکلت فلزی بهتر است یا بتنی؟
اسکلت فلزی بهتر است یا بتنی؟ بدون شک این سوال برای بیشتر افرادی که قصد ساختن ساختمان مد نظر خود را دارند پیش آمده است. مقایسه بین اسکلت فلزی و اسکلت بتنی یکی از مباحث مهم در زمینه طراحی و ساختمان‌سازی است که در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروژه‌های ساختمانی بسیار اهمیت دارد. هر یک از این انواع اسکلت‌ها ویژگی‌ها و مزایا و معایبی دارند که باید در نظر گرفته شوند. در این مقاله، به مقایسه این دو نوع اسکلت خواهیم پرداخت تا بهترین گزینه برای هر پروژه را انتخاب کرد.
اسکلت فلزی یا بتنی؟ کدام یک را انتخاب کنیم؟
در فرایند ساخت بناهای مختلف در شهرهای ایران، سوالاتی پیرامون انتخاب بین سازه‌های بتنی و فلزی مطرح می‌شود. این انتخابات پیچیده‌ای نیازمند بررسی دقیق عوامل متعددی هستند. امنیت، هزینه، سرعت اجرا، بازگشت سرمایه و… از جمله موارد مهمی هستند که در تصمیم‌گیری بین دو نوع سازه نقش دارند. از این رو، برای انتخاب بهترین گزینه باید این عوامل را به دقت مورد بررسی قرار داد و تأثیر هرکدام را بر روی پروژه مورد نظر ارزیابی کرد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر ویژگی‌های هر کدام از این سازه‌ها در مواجهه با شرایط مختلف خواهیم پرداخت.
مقاومت در برابر زلزله
تصوری وجود دارد که سازه‌های فلزی مقاومت بیشتری در برابر زلزله دارند و بهترین گزینه برای ساختمان‌های مسکونی هستند. اما این اعتقاد اشتباه است. در واقع، هر دو نوع اسکلت، یعنی بتنی و فلزی، می‌توانند برای مقاومت در برابر زلزله به‌کار گرفته شوند، شرط این است که به طراحی مناسبی اعمال شوند. اساساً، کلید برای مقاومت سازه در برابر زلزله، طراحی صحیح آن است. اما لازم به ذکر است که اسکلت بتنی به دلیل وزن بیشتر، نیاز به تحمل نیروی بیشتری دارد.
طول عمر سازه
گفتن اینکه سازه‌های اسکلت بتنی عمر مشخصی دارند، به این معناست که طراحان مشخص می‌کنند که این سازه‌ها باید تا چه مدت مقاومت کنند، ممکن است عمر آن‌ها تا ۵۰ یا ۶۰ سال تعیین شود. بتن در طول زمان ممکن است تغییر شکل دهد که ممکن است به عملکرد سازه در هنگام زلزله آسیب برساند. اما در مورد سازه‌های اسکلت فلزی، با افزایش عمر، مشکل از دست دادن مقاومت وجود ندارد و این یک مزیت برای آن‌هاست.
ارزش اسقاط
در کشورهایی که ساخت و سازهای عمومی رونق دارد، معمولاً به موضوع تخریب سازه‌ها کمتر توجه می‌شود. از این رو، هنگام تخریب سازه‌ها، هزینه‌های مرتبط با تخریب سازه‌های فلزی کمتر بوده و ارزش اسقاط آن‌ها بیشتر است. این امر می‌تواند یک مزیت برای استفاده از اسکلت فلزی در ساختمان‌ها محسوب شود.
بیشتر بخوانید: بهترین کارخانه ساخت اسکلت فلزی
به دلیل کمتر بودن هزینه‌های مرتبط با تخریب سازه‌های فلزی و ارزش اسقاط بیشتر آن‌ها، استفاده از اسکلت فلزی در برخی پروژه‌های ساختمانی می‌تواند به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه و موثر مدنظر قرار گیرد. این نکته نشان می‌دهد که در برخی موارد، اهمیت و توجیه اقتصادی استفاده از اسکلت فلزی نسبت به سازه‌های دیگر بیشتر است.
مقاومت در برابر آتش‌سوزی
مقاومت سازه‌های فولادی در برابر آتش نسبت به سازه‌های بتنی کمتر است، زیرا فولاد در برابر گرما حساس‌تر است و ممکن است در دمای بالا قابلیت تحمل کمتری داشته باشد. با این حال، با استفاده از تدابیر و اقدامات مناسب، می‌توان مقاومت سازه‌های فولادی را در برابر آتش افزایش داد. به عنوان نمونه، با استفاده از پوشش‌های حرارتی و سیستم‌های آتش‌نشانی، می‌توان عملکرد سازه‌های فولادی در برابر آتش را بهبود بخشید. از این رو، علاوه بر مزایای مقاومت بتنی در برابر آتش، امکاناتی برای افزایش مقاومت سازه‌های فولادی نیز وجود دارد.
هزینه‌های ساخت و ساز هر کدام از سازه‌ها
استفاده از فولاد در اسکلت فلزی، در صورتی که طراحی به صورت بهینه انجام شود، می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در مصرف فولاد تا ۳۰ درصد نسبت به سازه‌های بتنی شود. به همین دلیل، هزینه ساخت سازه‌های فلزی بیشتر از هزینه ساخت سازه‌های بتنی خواهد بود. از این رو، برای کسانی که به دنبال کاهش هزینه‌های ساخت هستند، انتخاب سازه بتنی به عنوان گزینه اقتصادی‌تر به نظر می‌رسد.
در عین حال، افرادی که تمایل دارند هزینه‌های ساختمان را به شکل مرحله‌ای و بر اساس پیشرفت پروژه پرداخت کنند، می‌توانند بهترین راه حل را در سازه‌های بتنی بیابند. با این وجود، باید توجه داشت که هزینه اصلی ساخت سازه‌های فلزی معمولاً به اندازه مصرف فولاد تعیین می‌شود، بنابراین برای شروع پروژه نیاز به میزان نقدینگی بیشتری است.
همچنین در ایران، وام مسکن معمولاً پس از اتمام سقف پرداخت می‌شود که این امر به معنای این است که با استفاده از سازه‌های بتنی می‌توانید پس از هر مرحله از پروژه، وام را دریافت کرده و پروژه را ادامه دهید. به عبارت دیگر، این یکی از مزایای استفاده از سازه‌های بتنی است که باید در نظر گرفته شود.
سهولت در اجرا
یکی از مسائلی که در مقایسه‌ی سازه‌های فلزی و بتنی مطرح می‌شود، سادگی در اجرا است. اسکلت فلزی نسبت به سازه‌های بتنی، به دلیل پیچیدگی‌هایی که در فرآیندهای مختلف مانند برش، جوش، حمل و نقل و نصب آن وجود دارد، نیازمند مهارت و دقت بیشتری است. این فرآیندها می‌توانند مراحل زمان‌بر و پیچیده‌ای را برای اجرای سازه‌های فلزی به همراه داشته باشند. علاوه بر این، هماهنگی بین اجزای مختلف یک سازه فلزی نیازمند مراقبت و نظارت دقیق توسط کارشناسان متخصص است.
از سوی دیگر، اجرای سازه‌های بتنی نسبت به سازه‌های فلزی نیازمند مهارت، تخصص، نظارت و کنترل کمتری است. استفاده از قالب‌های مناسب و تجهیزات آماده‌ی ساخت به همراه فرآیند بتن‌ریزی، کمترین مقدار نظارت و کنترل را می‌طلبد. بنابراین، اجرای سازه‌های بتنی می‌تواند با کمترین زمان و هزینه‌ی ممکن صورت بگیرد.
زمان اجرای پروژه های ساختمانی با اسکلت فلزی و بتنی
اجرای همزمان طبقات در سازه‌های فلزی باعث پیشرفت سریع‌تر در فرآیند ساخت می‌شود، که این امر به کاهش زمان اجرا و هزینه‌های مرتبط با آن منجر می‌شود. اگر اسکلت فلزی از پیش در کارخانه‌ها ساخته شود، زمان لازم برای اجرا به شدت کاهش می‌یابد. اما در مقایسه با این روش، در سازه‌های بتنی پس از اجرای هر طبقه، باید به رعایت زمان‌بندی و فرآیندهای زیرساختی بپردازیم که باعث کاهش سرعت پیشرفت کار می‌شود. به‌علاوه، اجرای سازه‌های فلزی با سرعت بالا منجر به کاهش هزینه‌های سربار و زمان موردنیاز برای بهره‌برداری می‌شود، که این امر می‌تواند به جبران قسمتی از هزینه‌های ساختمان کمک کند.
سخن پایانی
در پایان، با توجه به مزایا و معایب هر دو نوع اسکلت، انتخاب بین اسکلت فلزی و بتنی بستگی به نیازها، شرایط محیطی، هزینه‌ها و موارد فنی مرتبط با پروژه خاص شما دارد. هر یک از این اسکلت‌ها دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب منحصر به فردی هستند که باید با دقت ارزیابی شوند. برای انتخاب درست، ارزیابی دقیق و جامع نیازها و شرایط پروژه ضروری است. در نهایت، انتخاب بین این دو نوع اسکلت باید بر اساس تحلیل های دقیق پروژه و شرایط شخصی شما انجام شود تا بهترین راهکار برای پروژه مورد نظر انتخاب شود.
