اقلیم کرمان چیست؟

ساخت ویلا

استان کرمان دارای آب و هوای متنوعی است. مثلاً در قسمت‌های شمالی که نزدیک کویر است، آب و هوای خشک و کویری، و در قسمت جنوبی آب و هوایی معتدل و دلپذیر دارد. متوسط ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا ۱۷۵۵ متر است. بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شده‌است. کرمان شب‌های زمستانی بسیار سردی دارد. کوه‌های جوپار و پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند. متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۳۵ میلی متر است. به دلیل نزدیکی کرمان به کویر لوت، این شهر در تابستان گرم و در بهار دارای طوفانهای شن می‌باشد، ولی بطور کلی آب و هوای این شهر به نسبت خنک است.

قسمت‌های شمالی و شمال شرقی شهر کرمان که در مجاورت کوه‌های صاحب الزمان قرار دارد از آب و هوای معتدل تری برخوردارند و قسمت‌های جنوبی و غربی شهر بواسطه نزدیکی به بیابان، تابستان‌های گرمتری دارد و گرد و غبار هوا نیز بیشتر است .

قلیم استان کرمان

دسته بندی: دانشنامه

استان کرمان درجنوب شرقی ایران قرارگرفته است وارتفاعات آن دنباله رشته کوههای مرکزی ایران است که ازچین خوردگیهای آتشفشانی آذربایجان شروع می شود وتابلوچستان امتدادمی یابدودنباله آن رادرفلات مرکزی ،حوزه های پست داخلی وکویرچندین بارقطع می کنند.تنوع آب وهوایی استان کرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی درخورتوجه است .درنتیجه این شرایط اقلیمی ،درنواحی شمال وشمال غربی ومرکزی آب وهوا خشک ودرجنوب وجنوب شرقی گرم ومرطوب است .رژیم بارندگی اغلب به صورت باران است ودرمحدوده آبان ماه تا اردیبهشت ماه قرارداردوازبادهای غربی وشمالغربی منطقه تغذیه می شودکه اغلب موسمی وخشک است وبه دلیل دربرداشتن انبوه خاک وشن ،رطوبت نسبی هواراتقلیل می دهد.حداکثردرجه حرارت دربخش شهداداست که از۵۰درجه سانتیگرادتجاوزمی کند.میزان تبخیردراستان بین ۱۵۰۰تا۴۵۰۰میلی متردرسال نوسان داردکه حداکثرآن مربوط به حاشیه کویر لوت (دشت شهداد،دشت بم ونرماشیر )است .ازنظربارندگی ،توده های هوای باران زا ازسمت غرب وشمالغرب به آن می رسد وبعلت پیمایش مسیری طولانی برروی خشکیها وهمچنین عبوراز سلسله جبال زاگرس والبرز دچارفرسایش ورطوبت زیادی رامتحمل می شود وآورد آبی آن اندک است .ارتفاعات مرکزی استان ازخشکی اقلیم می کاهدوتناسب یاافزایش ارتفاع موجب افزایش بارندگی وکاهش دما می شود .استان کرمان تحت تاثیربادهای مختلف برون منطقه ای ومحلی است .وزش این بادها،آب وهوای آن رادستخوش تحولات وتغییرات زیادی می کند.این بادهاعمدتاازنوع بادهای موسمی وخشک است ودرماههای اسفند،فروردین واردیبهشت میوزندوجهت وزش آنها ازجنوب غربی به طرف شمال شرقی ومشرق است .بادهای غربی وشمالغربی باعث ریزش باران درزمستان وبهارمی شوند

توجه به طراحی اقلیمی ساختمانها از یک سو تامین کننده شرایط حرارتی مناسبتر و آسایش بهتر برای انسان است و از سوی دیگر در مصرف انرژی و صرفه‌جویی در آن تاثیر شگرفی دارد. ساکنان هوشمند کرمان در گذشته‌ای دور با فقدان امکانات و وسایل تکنولوژیکی امروزین چنان به این امر توجه کرده‌اند که بسیاری از ساختها و آفریده‌های دست معماران آنرا راه حلهای استادانه و شایان مطالعه دقیق تلقی می‌شوند.

اساساً شهر کرمان در چنبره‌ای از شرایط طبیعی، جغرافیای حاد، چه در زمستان و چه در تابستان، و زمین شناسی خاص از نظر تغذیه به وجود آمده و طی قرون متمادی برای بقای خود تلاش کرده است. شاید در میان شهرهای کویری و حاشیه کویری ایران، شهر کرمان بیشترین همبستگی و تواضع را در برابر طبیعت، به خصوص شرایط خشن اقلیمی، داشته باشد. این شهر با مشکلاتی چون گرمای تابستان، سرمای زمستان، نوسان بالای دمایی، خشکی بیش از حد هوا، بادهای همراه با سوز سرد زمستان و گرد و غبار و گرمای سوزان تابستان مواجه بوده است. به عبارت دیگر این منطقه اقلیمی خشن و ناسازگار داشته که هیچ گاه روی خوش به ساکنان خود نشان نداده است.

در چنین شرایطی، مجموعه های مسکونی به عنوان سرپناه انسان در برابر عوامل جوی، نقش خاصی می‌یابند. در زمینه میزان تاثیر پذیری خانه‌های سنتی از شرایط جوی، مطالعات متعددی در سطح کشور انجام گرفته است. با توجه به اینکه وسعت زیادی از کشور ما تحت استیلای شرایط گرم و خشک آب و هوایی است در ای مناطق الگوهای معماری سنتی دست نخورده، تقریباً به وفور یافت می‌شود. از قراین به دست آمده چنین بر می‌آید که آب و هوا تاثیر بسیار شگرفی بر ساخت و کالبد شهر کرمان به ویژه مجموعه‌های مسکونی سنتی به جا گذاشته است. معماران قدیمی به علت فقدان امکانات تکنولوژیکی امروزین، همواره درصدد سازگاری با شرایط اقلیمی بوده‌اند. اما متاسفانه با ورود فرهنگ معماری غربی، ارزان بودن سوختهای فسیلی، پیشرفت تکنولوژی ساختمان سازی و از خود بریدن فرهنگی موجب شد تا بافت جدید و ناتوان در برابر شرایط جوی شکل گیرد.

در حالیکه معماری سنتی کرمان می‌تواند الگوی شایان توجهی در رعایت اصول معماری جدید این شهر باستانی باشد. این شهر از گذشته‌ای دوربنا به گفته افراد مسن این منطقه، زمانی از خشک سالیهای پی در پی و وقوع طوفانهای شن و زمانی از زمستانهای سهمگین و نزول برف در رنج بوده است. با توجه به مطالعات اقلیمی، شدت گرمای هوا در تابستان گاه به بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد می‌رسد و این در حالی است که شدت سرمای زمستان در بعضی سالها به منهای ۲۰ درجه سانتیگراد نیز رسیده است. گرمای خشک و شدید تابستان نیز با وزش بادهای تند و سوزان و گاه همراه با غبار شدت می‌یابد. وجود کوچه‌های عمیق و باریک و سرپوشیده به خوبی ساکنان شهر را ازآفتاب سوزان و تاثیربادهای غبارآلود محافظت می کند. ساباط‌ها بر فراز کوچه‌های تنگ و باریک شهر باعث تامین بیشتر سایه بر سطح کوچه‌ها می‌شوند.

کرمان شهری باستانی است که طی بیش از هزار سال با این اوضاع مبارزه کرده و سربلد و استوار به زندگی خود ادامه داده است. معماران سنتی هوشمند کرمان مانند ساکنان دیگر نواحی کویر، در ساخت محیط مسکونی خود، اصولی را رعایت کرده‌اند که علاوه بر فایق شدن بر اوضاع ناموافق محیطی، فضایی بهشت گونه را در دل کویر تفتیده فراهم کرده اند که تصور آن بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد.

– اولین اصلی که این مردم به آن واقف بوده‌اند، مساله بازتاب گرمای خورشید از خاک خشک و سوزان کویر بوده است. به همین دلیل شهر خود را در کمربندی سبز و خنک از زمینهای زراعی و باغها قرار داده‌اند.

– دومین اصلی که ساکنان کرمان در ساخت شهر خود به آن توجه کرده‌اند، جهتگیری صحیح مجموعه است. وجود بادهای ناموافق خشک و سوزان، از نواحی جنوبی و بادهای سرد و سوزآور از نواحی غربی آنان را بر آن داشت که شهر خود را در جهت باد مطبوع شمال و شمال غربی قرار دهند.

– سومین اصل، جلوگیری از نفوذ گرما و سرمای شدید تابستان و زمستان و بادهای ناموافق به داخل بافت مسکونی بوده است. این مردم آگاه طی سالیان دراز زندگی در شرایط دشوار، دریافتند که اگر ساختماها نیز همچون انسانها چنان چه دست به دست هم دهند و با هم متحد شوند، مشکلات سهمگین را از پیش پا برخواهند داشت. به همین دلیل بافت مسکونی را به هم فشرده و متراکم ساخته‌اند.

– چهارمین اصل حفاظت از عابران در داخل مجموعه بوده است. وجود معابر غیرمستقیم، پرپیچ و خم و سرپوشیده بودن بخشهایی از آن، از یک طرف مانع نفوذ بادهای مزاحم بوده و از طرف دیگر به دلیل عمق زیاد، بیشترین سایه را تامین کرده است.

– پنجمین اصلی که مردم کرمان به آن واقف بوده‌اند. تامین هوای خنک و مطبوع برای هر واحد مسکونی بوده که با محفوظ کردن حیاط‌های عمیق و تفس خانه‌های به هم فشرده از داخل این حیاط‌ها امکان پذیر شده است. حیاط‌ها که از همه طرف با فضاهای سرپوشیده محصور شده اند، همچون گودالی هوای خنک شب را در خود ته نشین می‌کنند و در روز گرم مورد استفاده قرار می‌دهند. عمیق بودن این حیاط به سایه دار بودن آن نیز کمک می‌کند.

– ششمین اصلی که مردم کویرنشین کرمان به آن توجه کرده‌اند خشکی هوا و امکا خنک کردن آن به کمک برودت تبخیری آب بوده است. این آگاهی به صورت استفاده از باغچه و حوض آب و فواره در خانه‌ها جلوه می‌کند.

– هفتمین اصل، کشیدن هوای مطبوع حیاط و محیط خارج به داخل اتاقهاست. بادهای شمالی و شمال غربی کرمان از جمله بادهای مطبوعی هستند که در تابستان به مدد ساکنان این شهر شتافته‌اند. معماران بومی کرمان با ابداع زیباترین بادگیرها این هوای مطبوع را به داخل اتاقها کشیده و بخش تابستان نشین خانه را دلنشین کرده‌اند. از آنجا که این بادها در بسیاری از موارد با گرمای نسبی نیز همراه بوده، با ساختن حوض‌هایی در قسمت تابستان نشین بادهایی را که از بادگیر عبور می‌کردند از روی این آبها عبور می‌دادند و بدین صورت موجب تعدیل درجه حرارت آن می‌شدند.

– هشتمین اصل استفاده بهینه از گرمای آفتاب، یا به عبارتی دیگر حفظ فضای داخلی از گرمای ناخواسته خورشید در تابستان و بهره‌مند بودن آن از گرمای مطبوع زمستان است. در این شهر اتاقهای رو به جنوب شرقی و جنوب بهترین موقعیت را از نظر جذب گرمای خورشید در زمستان دارند. ضمن اینکه پنجره‌های این اتاقها در اکثر مواقع سرد، آفتاب مطبوع را به داخل اتاق می‌کشانند.

– نهمین اصل، حفظ خنکی هوای اتاق در تابستان و حفظ گرمای آن در زمستان است که در چنین محیط نامساعدی با مشقت فراوان به دست آمده است. آنچه در این خصوص معماران بومی را به تفکر وا داشته استفاده از مصالح مناسب و در عین حال موجود در منطقه است. استفاده از دیوارهای خشتی ضخیم و سقف‌های به ناچار منحنی خشتی، که تنها مصالح قابل دسترس در کویر بوده است

طراحی ویلا مدرن

استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و ارتفاعات آن دنباله رشته کوه‌های مرکزی ایران است. این ارتفاعات با دارا بودن بیش از ۱۴ قله با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر بهشت کوهنوردان نامیده شده‌است کوه هزار چهارمین کوه مرتفع ایران با ارتفاع ۴۵۰۱ متر[نیازمند منبع] در کرمان واقع شده‌است. استان کرمان از تنوع آب و هوایی از گرم و شدیداً خشک متمایل به نه چندان خشک تا کویری، و در برخی از نقاط مانند بافت، رابر، کوهبنان، بردسیر، ساردوئیه و تاحدی شهربابک از هوایی معتدل و سرد و کوهستانی برخوردار است. این استان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقه‌ای و محلی است. وزش این بادها آب و هوای ان را دستخوش تحولات زیادی می‌کند. تنوع اقلیمی در استان کرمان بسیار زیاد بوده و مناطق کوهستانی سرد و پر برف مثل بزنجان، بافت، رابر، راین، کوهبنان، گوغر، خبر، سیرچ، ساردوئیه، لاله زار و دهبکری و نیز مناطق گرمی مثل شهداد و جازموریان را در خود جای داده‌است. بلندی‌های استان کرمان دنباله رشته کوه‌های مرکزی ایران است که از چین خوردگی‌های آتشفشانی آذربایجان آغاز می‌شود و تا بلوچستان امتداد می‌یابد و دنباله آن را در فلات مرکزی، حوزه‌های پست داخلی و کویر چندین بار قطع می‌کنند. کوه هزار مرتفع‌ترین قله استان کرمان و جنوب ایران است و ارتفاع آن ۴۵۰۱ متر می‌باشد[نیازمند منبع] و در غرب شهر راین واقع شده‌است. کوه کوشا (کوه شاه بافت) نیز با ارتفاع بیش از ۴۳۷۴متر در ۳۰ کیلومتری شمال بافت قرار دارد.

تنوع آب و هوایی استان کرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی در خور توجه‌است. در نتیجه این شرایط اقلیمی، در واحی شمال، شمال غربی، آب و هوا خشک، در جنوب و جنوب شرقی گرم و مرطوب و درجنوب غربی و مرکز سرد و کوهستانی است. بارندگیهای ۳۰-۶۰ میلی‌متری دشت نرماشیر و شهداد و ۳۵۰-۴۰۰ میلی‌متری کوه‌های رابر، دهبکری و جبالبارز، و حتی بیش از ۴۰۰میلی متر در گوغر و بافت و نیز وجود تنها پارک ملی جنوب شرق ایران و بزرگترین پارک ملی جنوب ایران یعنی پارک ملی خبر در جنوب غربی شهرستان بافت خود گویای مناطق اکولوژیک متفاوت در این استان است. مناطق مرکزی، غربی، جنوب غربی و تاحدی شرقی استان از بارش برف و کولاک زیادی در فصل زمستان برخوردار است. رژیم بارندگی در مناطق جنوب شرقی وشمال شرقی استان اغلب به صورت باران و در نواحی مرکزی، جنوب غربی و غرب و شمال غرب استان برف می‌باشد و در محدوده آبان ماه تا فروردین ماه قرار دارد و از بادهای غربی و شمال غربی منطقه تغذیه می‌شود که اغلب موسمی و خشک است.

درباره خانه گوهربین

خانه گوهربین – کریم نژاد

خانه ای واقع در قدیمی ترین محله شهر کرمان (محله شهر) با قدمتی بالغ برصد و هفتاد سال مربوط به دوره قاجار تنها وارث باقی مانده آن خانم ربابه کریم نژاد متولد ۱۲۹۰ می باشد. به گفته وی این خانه متعلق به پدربزرگش بوده و مشخص نیست که توسط خودش ساخته شده، یا ازکسی خریداری شده است.
این خانه بخش اصلی از یک مجموعه می باشد که سه خانه الهاقی داشته شامل:

• خانه نوکرها و کارگرها
• خانه مباشر و آشپزخانه
• توالت و اصطبل

البته به دلیل اینکه این خانه بیش از چهل سال متروکه خالی از سکنه بوده است قسمت های زیادی از آن فرسوده شده اند. خانه اصلی شامل حیاط مرکزی، حوض، بادگیرهای دو قلو، اطاق های با سقف های کاربندی، مقرنس، گچبری های بسیار زیبا و حوض هایی با فواره های ثقلی، هشتی گچ بری شده وغیره می باشد. لازم به ذکر است که مرمت بنا کاملا براساس معماری اولیه و با مصالح سنتی صورت گرفته به طوری که معرف معماری سنتی آن زمان می باشد. با توجه به نوع معماری، مشخص است که این بنا هم زمان با باغ فتح آباد و باغ شاهزاده ماهان و بنای شتر گلوی ماهان ساخته شده است. مرمت بنا که شامل آواربرداری، استحکام بخشی، پی بندی، نما، حیاط سازی و غیره بوده متجاوز از دو سال طول کشیده که درحین مرمت مستند سازی های تخصصی انجام شده که مورد توجه اساتید و دانشجویان علاقمند قرار گرفته است.

هدف از احیاء

هدف از احیاء زنده ساختن بنا که به لحاظ عملکرد دچار فرسودگی شده است، و وارد کردن ان به عرصه حیات و زندگی اجتماعی است و با دادن کاربری جدید ، متناسب و هماهنگ با ساختار بنا و بافت پیرامون بنا ، سعی بر ان شده که بنا را از فرسودگی نجات دهیم.
احیا باید به گونه ای باشد که کمترین دخل و تصرف را در بنا داشته باشد و کلیه اقدامات صورت گرفته در بنا جهت احیا باید بازگشت پذیر باشد.

از دیگر اهداف احیا

• اجتماعی: ( هویت بخشی و بهره گیری از سوژه به منظور اعتلای روحیه خود اتکایی در جامعه )
• فرهنگی : ( هنری ، معماری ، باستان شناسی با هدف حفظ میراث گذشتگان (
• اقتصادی : ( بهره گیری از سرمایه ها، دسترسی ها و جلوگیری از اتلاف سرمایه های ملی )
• آموزشی : ( حفظ و ترویج هنرهای اصیل و از یاد رفته ، تداوم و رشد این هنرها )

منبع : ساختمان