چگونه بفهمیم ساختمان ضد زلزله است؟

ایران یکی از کشورهای زلزله خیز جهان است. در کشور ما و به طور میانگین، ماهانه حدود ۵۰۰ زلزله ریز و درشت ثبت می شود. به همین دلیل، ساخت سازه های ضدزلزله و مقاوم اهمیت بیشتری دارد. معمولا برای ساخت چنین سازه هایی، از مصالح مقاوم و بهینه شده همچون میلگرد استفاده می شود. بنابراین، قیمت این مواد بر هزینه تمام شده بنا تاثیر قابل توجهی دارد. شما می توانید برای مشاهده قیمت امروز میلگرد ، از منابع معتبر همچون اصفهان آهن استفاده کنید.

اما به عنوان خریدار ملک و مصرف کننده واقعی، چطور باید از ضد زلزله بودن ساختمان مطمئن شد؟ آیا اطلاع از این موضوع برای افراد ممکن است؟ در ادامه این مطلب که توسط کارشناسان و تیم محتوای اصفهان آهن آماده شده، قصد داریم به چند نکته در این باره اشاره کنیم. اگر قصد خرید خانه ایمن یا ساخت یک بنای ضد زلزله را دارید، حتما به این نکات دقت کنید.

ویژگی های ساختمان ضد زلزله

اولین ویژگی ساختمان ضد زلزله، حذف بارهای مرده برای کاهش وزن کلی سازه است. هر چه قدر فشار وارد شده از طرف مصالح به کار رفته در ساختمان بر دیوارها، ستون ها و اسکلت سازه بیشتر باشد، احتمال فرو ریختن آن در زمان زلزله بیشتر می شود. بنابراین، استفاده از مصالح سبک و در عین حال مقاوم، می تواند به پایداری بیشتر ساختمان در زمان زمین لرزه کمک کند.

ویژگی بعد، استفاده از تکنیک های مقاوم سازی بنا در برابر زلزله است. یکی از این تکنیک ها، مقاوم سازی ساختمان با جداساز لرزه ای است. این فرایند، کمک می کند تا نیروهای ناشی از زلزله مستقیما به بخش های مختلف ساختمان وارد نشود. در نتیجه، از فروپاشی دیوارها، ستون ها و … جلوگیری خواهد شد.

از دیگر تکنیک های مقاوم سازی بنا، می توان به اضافه کردن مهاربند، ژاکت های فلزی و بتنی، FRP و دیوار برشی اشاره کرد. برای استفاده از سازه های این چنینی، ساختمان باید مقاومت و پایداری اولیه را داشته باشد. در این صورت، از این تکنیک ها برای مقاوم سازی بنا و بهبود بیشتر وضعیت آن در برابر زلزله استفاده می شود.

نکته بعد در مورد ساختمان ضد زلزله ، حفر عمق مناسب برای اجرای فونداسیون است. عمق پی به تعداد طبقات و نوع سازه بستگی دارد. زمانی که پی با عمق مناسب حفاری شد، از شیوه های مختلف مثل آرماتوربندی و بتن مسلح برای ایجاد فونداسیون سازه استفاده می شود.

نکته مهم بعد برای ساخت سازه ضد زلزله، استفاده از مصالح مناسب است. انتخاب سایز مناسب میلگرد و تیرآهن و حتی تولیدکننده آن، نقش بسزایی در افزایش استحکام بنا دارد. اما استفاده از مصالح با کیفیت، به تنهایی کافی نیست. اتصالات اجزای به کار رفته در اسکلت ساختمان باید طوری باشد که بتواند نیروهای ناشی از زمین لرزه را تحمل کند و از هم نپاشد. بنابراین، مصالح مناسب و اتصالات اصولی نقش مهمی در ایجاد ساختمان ضد زلزله دارند.

تاثیر قیمت میلگرد بر کاهش مقاومت ساختمان در برابر زلزله

به دلیل هزینه هایی که خرید میلگرد و مقاطع فولادی برای سازندگان ایجاد می کند، قیمت میلگرد می تواند تاثیر قابل توجهی بر هزینه تمام شده پروژه داشته باشد. به همین علت، سازندگان به دنبال پیدا کردن کف قیمت میلگرد و خرید محصول مورد نیاز در این قیمت هستند. حتی گاهی سعی می کنند با استفاده از مصالح کم کیفیت، از هزینه های خود کم کنند. این موضوع می تواند موجب کاهش مقاومت ساختمان شود.

اگر خریدار ملک هستید، می توانید با بررسی مدارک مهندسی صادر شده برای ساختمان، از مقاوم بودن سازه اطمینان پیدا کنید. در ادامه، برخی از روش های تشخیص ساختمان ضد زلزله را بررسی خواهیم کرد. پیشنهاد می کنیم قبل از خرید ملک، حتما این موارد را بررسی کنید.

روش های تشخیص ساختمان ضد زلزله

یکی از مطمئن ترین روش ها برای اطلاع از ضد زلزله بودن ساختمان، بررسی مدارک فنی و مهندسی بنا است. در ایران، آیین نامه ای با عنوان آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله یا استاندارد ۲۸۰۰ (آیین نامه ۲۸۰۰) طراحی شده است. این قوانین در سال های اخیر آپدیت شده اند و ویرایش چهارم آن در دسترس است.

برای آنکه ببینید آیا این قوانین و آیین نامه ها در ساختمان رعایت شده اند یا خیر، می توانید از کارشناسان سازمان نظام مهندسی شهر خود کمک بگیرید. برای این موضوع، می توانید با استفاده از مدارک مهندسی ساختمان، استعلام بگیرید.

البته خود شما هم می توانید با مطالعه مجوز پروانه ساختمان، تا حدودی از این موارد اطلاع کسب کنید. این مجوز حاوی اطلاعاتی در رابطه با مساحت زیربنا، تعداد طبقات، نوع اسکلت، نام مهندسین ناظر، شماره ثبتی ملک و … است. حتی با دانستن نام مهندس سازه، این امکان را دارید تا به طور مستقیم، از او درباره ضد زلزله بودن سازه سوال کنید. اما با وجود همه این شیوه ها، همچنان بهترین روش، استعلام گرفتن از مراجع ذی صلاح همچون سازمان نظام مهندسی است.

مقاومت سازه بتنی و فلزی در برابر زلزله

سازه های اسکلت بتنی و فلزی هر دو از شیوه های رایج ساخت و ساز در کشور هستند. بر همین اساس، نکاتی در مورد این دو نوع سازه و عملکرد آن ها در زمان زلزله بیان خواهیم کرد.

ساختمان های فلزی در برابر نیروی زلزله قابلیت شکل پذیری دارند. در واقع، در برابر زمین لرزه، تا حدودی قابلیت تغییر شکل دارند. اما بنای بتنی تا حدودی شکننده است. به همین دلیل، عملکرد ساختمان هایی که با اسکلت فلزی ساخته شده اند، از این نظر بهتر است.

اما مورد بعد، امکان زنگ زدگی سازه های اسکلت فلزی است. این موضوع در مناطقی که آب و هوای مرطوب دارند، بیشتر رخ می دهد. زن زدگی مقاطع فولادی می تواند منجر به کاهش مقاومت آن ها شود. بنابراین، در مناطقی که احتمال زنگ زدگی آهن بیشتر است، عملکرد سازه بتنی در برابر زلزله مناسب تر خواهد بود.

نکته بعد در مقایسه این دو نوع سازه، وزن کمتر مصالح مورد استفاده و بار مرده کمتر برای ساختمان در سازه های اسکلت فلزی است. همان طور که در قسمت های قبل بررسی کردیم، هر چه وزن سازه کمتر باشد، عملکرد بهتری در برابر نیروهای وارد بر ساختمان خواهد داشت. پس این موضوع هم به عنوان نکته مثبت دیگری برای ساختمانی با اسکلت فلزی شناخته می شود.

به طور کلی، ساخت یک بنای ضد زلزله بتنی و مقاوم سازی آن، هزینه بیشتری نسبت به نمونه مشابه با اسکلت فلزی دارد. شاید با کنار هم گذاشتن تمام این موارد، بتوان این طور نتیجه گرفت که سازه فلزی عملکرد بهتری در برابر زلزله دارد. البته ارائه نظر قطعی در این مورد، تا حد زیادی به نظر کارشناسی مهندسان مجری پروژه و طراحی نقشه سازه بر می گردد.